TRIT HC V CYBERSPACE

NGUYN HU LIM


Bn hy tܪng tܮng rng bn ang trong mt cn lu trong mt nng tri tr gia ni i Bo Lc, ngi bn mt my vi tnh Nj bܧc vo th vin Quc Hi Hoa K Nj džc mt cun sch. Cun sch hin ln trn mn nh vi tnh nh hnh th thc t ca cun sch bn ngoi. Bn gi tng trang v džc thong qua. Bn gp sch li v nhn ra ca s. Bn ngoi cn nng cao nguyn Vit Nam vng chiu xung thung lng xanh rn bn kia i. Bn cm thy chnh mnh i din vi hai ci thc ti: thc ti ca virtual reality qua k thut in t v thc ti ca tng th thn xc trong mi trܩng m bn ang hin din trong . Bn bng hi: Thc ti no l thc? Bin gii gia thc v khng thc nm u?

Trong thc ti ca virtual reality, th gii ca cyberspace l tng th hin hu khc: mt ci vܮt thi gian v khng gian Nj tt c ch cn l tn hiu ca mt trt t in ton vܮt ra khi bin Ƕ th gii vt th. , bn c th i lܧt qua hng ngn NJ mc ca th vin vi tc Ƕ ca nh sng. Bn chn la tin tc v d kin trn tm mc hng ngang: mi th NJu ܮc sp hng ngang nh nhau v ch cn mt nt bm l bn c th bܧc vo gn nh mi ca ng tin tc. y l hypertext: bn cht lin h trn cn bn nodal order - khng c lch s t khi nim hay ni dung. Tt c NJu nm trong mt hng ngang tuyt i m s di Ƕng tm ca k i tm vܮt qua hng triu bin gii v hnh trong khonh khc. Mt ci hin hu l mt screen ca digital beings: hu th (being) v h khng (nothingness) bin dng v tng giao qua dng thc 1/0 Nj to nn mt th gii y thc tnh cho k i din - nu hn mun i tm. K i tm, searcher, khng cn l ca thn xc vܮt non sng na - m l ca ch qua cursor v con chut (mouse) di Ƕng trong khong mt bng khng qu vi phn ty.

Trong cyberspace, sinh hin (existenz) l ca khi nim - mt ging sng ca thc v thn xc ܮc cu thnh t mt gc r ontology hon ton tru tܮng v vܮt qu nghim thc tnh. Paul J. Tipler, trong tc phm v vt l hc mi nht, The Physics of Immortality, nh ngha s sng, life, bng khi nim living being (sinh th): A living being is any entity which codes information with the information coded being preserved by natural selection. Thus life is a form of information processing, and the human mind - and the human soul - is a very complex computer program. T , theo Tipler, th con ngܩi, mi chng ta, c th l bt t trong tinh thn C c Gio, v s sng li mt im cui cng ti hu khi m tt c nhng sinh nghim ca linh hn v th xc ca tt c cc c nhn v qua tt c cc kip sng lun hi NJu ܮc d kin ha trong phm tr khi nim v simulated li. Chng ta, mi ngܩi, s sng li trn cn bn d kin ܮc simulated li trn ci sinh Ƕng ca khi nim bng computer. i sng, v th, l hon ton technical. Cm nhn vui sܧng, au kh NJu c th simulated bng d kin trn cn bn digital beings. V linh hn (soul) ch l mt computer program. Hn na, lch s, theo tinh thn ph phn tiu cc ca Nietzsche tr thnh s thc: mt tin trnh sinh n, tip ni nhng li lm ca tn hiu v khi nim - history is nothing but a process of self-replication of errors.

T , ch ngha Darwinism tr nn mt l thuyt khng cn nm mc Ƕ thun sinh vt v th gii ca computer v cyberspace tin ha qu nhanh v qu thc. Tt c nhng g ang lm bn tm cc chuyn vin k thut vng Silicon Valley ny NJu ch mi ܮc pht minh ra trong vng hai nm qua v chng s tr nn lc hu v bin mt trong vng hai nm ti. i sng ch cn l nhng n lc hon chnh h thng trt t d kin hng ngang. Con ngܩi b trn ngp vi d kin Nj tt c khng cn ci g l quan trng. Tt c l con s. Ci thc v ci khng thc sinh hin theo tng pht chc ca tm bt nh ca k ngi trܧc my computer. Nh mt trong chng ta cm ci remote control ca TV bm lin tc c trm channels m khng c g ng Nj coi. y l tragedy of the too much. Chng ta khng cn suy ngh, khng cn thao thc vi sch v nh ngܩi xa. Chng ta c qu nhiu nhng khng c g c.

Trong th gii cyberspace, ǩi sng khng cn l sinh nghim ca sensual immediacy: chng ta ri vo ci thc nghim mi m tt c kinh nghim bn thn v tri thc ch l h qu ca mt logical order. Nh nh lun l hc lng danh W. Quine quan nim: con ngܩi thc ti, c th nh ti v anh, khng c mt thc tnh (reality) cao hn hay khc chi l to be the value of a variable. Hay ni theo Michael Heim th trong th gii virtual reality, c nhn sinh Ƕng trong ci pure formality and abstract detachment. Heim trch quan im ca trit gia Nht Kitaro Nishida v the logic of nothingness: hin hu l omnidirectional v formless. C nhn tr nn nothing and everything: hn ch l mt n v tn hiu kt hp qua tm t phm tr khi nim. Th l lch s tr nn a life of the Concept nh G.F. Hegel vit khong hai trm nm trܧc.

V k i tm nh mt chnh mnh trong cyberspace?

Khng. Thn xc ca bn Lm ng vn ngi bn ca s cn nh tranh. Ngoi ca ting rao bn bnh m bo hiu bui sng Vit Nam ljn. Hnh nh em b by tui xanh xao vc bao bnh m nng tru trn vai rao sng trong sng lnh ni i - lm cho bn tnh thc. Bn c th hnh dung a b l a con gi thn yu ca bn. V bn i din vi mt thc tnh ca cuc ǩi - mt ci sng bi t v sensual immediacy vn trn ngp hin hu khi m nghip lc tri thc ca x hi v con ngܩi cha ܮc thng tin ln ljn phm tr khi nim. Bn gi em b vo Nj mua mt m nng. Cm bnh m m trn tay, bn cm thc vi cuc ǩi, vi kh au ca s sng m i mt em b trܧc mt nh thc bn tn y su tm hn. Bn c mun ch nh trit gia Heidegger ngi trong tp lu tranh ghin gm c th Nj tm ra ngha ca Being - hay l bn phi sng tht nh l mt con ngܩi chung ng v chia s vi tt c con ngܩi chung quanh bn - y, ca x Lm ng, Vit Nam. Thc t no l chn la cho bn?

Th gii ngy nay ang b chia ra thnh hai ci: ci ca cyberspace - ni m thc tnh ch l virtual reality m gi tr sinh hin l mt h thng tn hiu ca digital logic; ci cn li l ca phn ln nhng con ngܩi thc hu. V y kh au. H l em b bn bnh m bui sng. Ca c sinh vin bn thn ti nhc ni gc ܩng. Ca b m by mi tui cn ln li gia nng tranh. Ca tt c chng mnh sinh hin trong mt cm nhn v gi tr thun tiu cc - ci mt nhiu hn ci hy vng.

Chng ta bܧc vo cyberspace nhng m khng qun ci Ta thc ti dnh lin vi kh au. Chng ta c cm tܪng nh l Thܮng , ng trn cao nhn xung cuc ǩi, thy con ngܩi ch l thun d kin. Kin thc, nh Leibniz ni, tr nn mt th visio dei - an omniscient cognition of the deity, nh M. Heim ni. Liu rng Thܮng trong mi chng ta c cm nhn ܮc ni au ca em b ngho kh Vit Nam? Bn hi: Bin gii gia thc v khng thc l tm lng vi nhng con ngܩi kh au.

Oh! A vision without feeling. Can we?


Go back to VIET Magazine 406 Home Page