ANDREW LM, PACIFIC NEWS SERVICE
PHM CH dch
LI TO SON: Nhiu quan st vin tin chc rng nܧc Vit ngy nay l mt con rng kinh t ch ang ch ct cnh, vi chuyn gia L Quang Diu ca Tn Gia Ba trong vai ngܩi phi cng mi ca H Ni. Nhng vin nh ny qun hn rng dn chng ang c nhu cu v ܧc mong su m v mt ci g hay mt ai kh d c th lp li ܮc khong trng tm linh ca Vit Nam. Cho ljn nay, nhn vt c nhiu ǥc im nht l mt ng s ln tui, tn Thch Huyn Quang, ngܩi b b t t thng 12 nm ngoi m khng ܮc xt x. L mt nh bo v tc gi, ngi bt Andrew Lm ca hng PNS thܩng xuyn v thm qu Vit ca anh.
Dܧi cp mt ca mt s ngܩi ngoi quc, hai mi nm sau khi chin tranh chm dt, Vit Nam tr thnh mt quc gia th tc tinh tu, vi mt m bch chng qung co ln xn, thi gian thay ǰi, khch sn nh t, hng xܪng, v cc hp m hi-tech. Biu tܮng tht s ca thi nay, ngܩi thc s k v ng H Ch Minh, l k thut gia L Quang Diu, tc gi ca s pha trn chuyn ch mm do vi kinh t th trܩng t do, mt pha trn tr thnh tn gio mi ca ng .
Nhng mt ngܩi Vit s ni vi bn rng y qu l mt ci hnh nh ܮc gin d ho qu ng ca mt x ba ngn tui. Ngܩi Vit b g b qu su m ljn tn gc vi ǩi sng tm linh, qu thm nhun nhng thi quen tn gio. H khng th chp nhn v cho php ci ho nhong ca th th gii thay th t do tn gio thc s v nhng quyn cng dn ca h. Nu c ai c th thay th ܮc Bc H, mt ngܩi ܮc knh trng nhng cht t lu, th chnh l mt thy tu gi ci mang tn Thch Huyn Quang, v Thܮng Ta ca Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht b ǥt ra ngoi vng php lut, mt ngܩi b cm t m khng ܮc xt x t thng 12 nm ngoi.
tng ܮc NJ ngh cho gii Nobel Ho Bnh, Thy Huyn Quang l mt ci gai nhn m thng vo hng ca H Ni trong khi ch Ƕ ny ang vng vy v mt hܧng i ch ngha sau khi cng sn co chung ti Nga S. Trong khi cc ng vin chnh tr b c v sn sng b ri thc cng sn Nj m chm ly kinh t th trܩng t do, hng triu ngܩi Vit, ǥc bit l gii tr, ang a nhau ljn cc nh th, NJn miu v cha chin Nj tm kim li ܮc ngun gc tinh thn hu lp y li ci khong trng thc ca h. Chnh ci nn tng dn chng ny, v kh nng dng tn gio nh mt v kh quc gia Nj ma do, cng nh ng H Ch Minh tng s dng lng i quc nh mt kh gii tn ngܫng, to sc mnh v tim nng tranh u cho Thܮng Ta Huyn Quang, v cho Pht Gio cng Thin Cha Gio ti Vit Nam, ni chung.
Cng v l do m H Ni, trong khi m ca cho u t ngoi quc ǰ vo v ni lng sc km ch ln x hi ni chung, mt cch ngܮc ǩi li tip tc n p cc lnh t tn gio. H Ni tha bit rng mi lin h no Ƕng thng trm gia cc nh lnh o tn gio v nh nܧc c t my th k nay. Lch s bao nhiu ln chng minh v cnh co rng nu n p mt nh s, triu i s lung lay ljn ch sp ǰ. Qu tht, chnh mt nh s cng phi vi Thy Huyn Quang, vi hnh Ƕng t thiu nm 1963 vang di c th gii, cui cng em li s sp ǰ ca chnh ph Dim.
Tht khng phi l lon tr, hnh Ƕng thch thc c gan ny l im d bit quan trng gia ngܩi Vit v ngܩi lng ging Trung Hoa pha Bc. Trong khi nhng ngܩi chng i ti Trung Quc khng e ngi n t hoc ti t hnh khi h i hi mt s thay ǰi chnh tr theo kiu dn ch Ty phng, cc tu s Pht Gio Vit dng phng php t thiu. im ta tinh thn v tham chiu ca h nm trong trit l Pht Gio n thay v Pht-Khng ca Trung Hoa phng Bc. Hi cui nm ngoi, khi nhn vin nh nܧc tin vo Nj bt Thܮng Ta Thch Huyn Quang, c t thy tu v tn sn sng t thiu Nj phn khng vic n p t do tn ngܫng. iu H Ni khng th t cho php ܮc l c y dy nhng hnh nh nh s ang bc la cao vt chp nhy trn mn nh truyn hnh v ܮc loan truyn qua khp truyn thng th gii. Trong khi , cha mt nh lnh t Ƕc o thu ht no xut hin ra t ng Cng sn, nay b qu ng vc.
Tuy vy, b chnh tr vi 13 thnh vin li ang tip tc tranh chp ni b, vi mt s hnh nh ang thc y cho mt th ch a ng. chng li nܧc c , Th tܧng V Vn Kit v Ch tch L c Anh, trܧc kia t ra mt, nay ln mn nh truyn hnh thܩng xuyn hn. B dn chng xem nh mt bn lu manh thi nt, cc tay Mc-xt L-ni-nt ny tm mi dp c th c ܮc Nj thp hng nhang v ra v cu nguyn trong cc cha. Du sao i na, qu tht kh nhc u khi cai tr mt quc gia vi mt qu kh m mu v mt hin ti qu bp bnh nh vy. Nu H Ni nng xit cht thm x hi ca h, t s c mt cuc ni dy. Nhng nu nh nܧc li cho php mt lnh t xut hin t nhm tn gio _ hoc gi nh t nhng Pht t ang u tranh cho nhn quyn nh bc s Nguyn an Qu hin ang b cm t hoc nh th Nguyn Ch Thin, ang t ti gia _ iu ny cn c th nguy him hn cho ch Ƕ, khng khc g t st chnh tr.
Vo tui 77, Thܮng Ta Thch Huyn Quang khng cn nhiu thi gi na. Nhng theo quan nim nh Pht, ci cht ca ng cng c th s l mt cht xc tc. Hai nm trܧc Hu, khong 40 ngn ngܩi ko nhau xung ܩng trong mt cuc biu tnh ln nht k t khi chin tranh Vit Nam kt thc, Nj phn khng vic bt b Thܮng Ta Thch Tr Tu, tr tr cha Thin M. Thy Tr Tu b buc ti khng ln ting t co hnh Ƕng t thiu ca mt tn phn i n p tn ngܫng.
iu m Thܮng Ta Huyn Quang v Bc B Ph NJu bit r l kiu mu khng ǰ mu ca Singapore s khng bao gi tho mn ܮc linh hn Vit. n mt lc no , s khng th trnh ܮc mt s thay ǰi chnh tr tht s. V khi vic ny xy ljn, trn cng chng c bao nhiu th dܧi ngn la li cng bng chy mnh hn by nhiu!
Go back to VIET Magazine 407 Home Page