HAI MI NM N THNH H

HONG HI THY


LTS: Trn mt s bo ch hi ngoi, mt s bi NJ cp ljn dng vn hc phn khng trong nܧc, c c nhng tc phm ca nhng tc gi cn rt tr nh Ly Thn ca Trn Mnh Ho... S tht nh th no? C chng nhng tc gi tr tht s phn khng li ch Ƕ cng sn, t ra cng qua tc phm ca mnh? Chng ti nh anh Hong Hi Thy, mt nh vn n anh tng b kt li Si Gn ljn thng 11, 1994, vit v NJ ti ny. Tuy anh NJ cp ljn cuc sng mt t do, b bt, b t y ca gii vn ngh s min Nam sau nm 1975, nhng anh cng ni ljn th h vit tr tui, nh: "H vit m khng cn b cong ngi bt v nhng ngi bt ca h cong sn ngay t lc h cha bit vit." Nhn lc k nim 20 nm min Nam b mt, cng l lc 20 nm dn min Nam, trong c gii nh vn b sng dܧi s cai tr ca cng sn. Nhng vn ngh s min Nam b i x th no? Mi qu bn džc bi vit dܧi y ca nh vn Hong Hi Thy.


Bn ta,

Khi nghe bn ng li mun ti vit mt bi v "Nhng ngܩi vit tr hin nay Vit Nam," ti nhn li. Hm nay khi ngi vit theo li ha vi bn, ti thy nu bn NJ ngh ti vit v nhng ngܩi vit gi ang sng Thnh H chc hp vi ti hn. Ti, ngܩi sng Thnh H cho ljn thng Mܩi Mt 1994 - ngy ti ri Thnh H ln phi c sang Hu K - l mܩi chn nm su thng, nhng ti bit rt t v ci gi chung l "vn hc ngh thut Vit Cng" v gi ring l "Nhng ngܩi vit tr Thnh H."

Ti khng bit v h l v ti khng mun bit, v ti chng cn bit, v ci gi l vn hc ngh thut cng nhng ngܩi vit y chng c g ng Nj ti bit, ng Nj ti mt cng džc. Trܧc khi ngh rng ti l k kiu ngo rm, hch s sng, xin bn cho ti ܮc gii thch.

T nhng nm 1980 ti ch džc nhng sch bo Vit Cng Nj tm nhng ci xu xa, bn thu ca ch Ƕ x hi ch ngha hin hnh thp thong trn nhng trang giy, gia nhng dng ch, Nj thy nhng ngܩi vit trong ci x hi di tr, tng bc ch Ƕ ljn nh th no. Nm 1989 ci gi l Tri Lao ng Ci To Z30A Xun Lc, ng Nai, Phan Nht Nam ln thm ti. Sau mܩi tm nm cch bit, chng ti mng ti gp li nhau. Nam ni qua cho ti nghe v ǩi sng ca Nam Thnh H. Ti hi cm tܪng ca Nam khi tr v Si Gn sau chuyn i mܩi phn cht c mܩi. Nam ni:

- Em c Bn Khng: Khng c, Khng Xem, Khng Nghe, Khng Bn...
Ti thy "Bn Khng" ca Nam hay qu. Khng džc bo Vit Cng, Khng Xem TV - Phim Vit Cng, Khng nghe i pht thanh Vit Cng, Khng bn tn v bt c vn NJ g dnh dng ljn Vit Cng...

Bo ln, bo nh, bo ngy, bo thng Vit Cng khng ng Nj chng ti džc. Bn c th cho ti "bn khng" v mc cm thua km, v ti hn gin nn ch b tt c nhng g ca nhng ngܩi chin thng. Khng phi u, tha bn. Mt ln na ti ni r: ti khng džc sch bo Vit Cng v ci gi l sch bo khng c g ng Nj ti džc. Khi gp cc thn hu y, trn t X-K ny, c vi bn hi ti ngh sao v ci gi l "vn ngh phn khng" trong nܧc, ni r v ng hn l H Ni, i biu ca ci gi l vn hc phn khng y l ngܩi vit n Dng Thu Hng? Ti thy bun v anh em chng ti Thnh H, chng ti ch mi vit mt vi bi than kh, k l ni thng kh, su bun ca nhn dn ta thi, chng ti b nhng ngܩi cng sn th hn, cm ght, bt i t mܩi nm. Hai ngܩi vit ra nܧc ngoi trong s anh em chng ti b Cng An Thnh H bt thng 5, 1984 l Hiu Chn Nguyn Hot v Dng Hng Cܩng cht trong ngc t Vit Cng.

Anh Hiu Chn Nguyn Hot b giam ljn cht v ti nh gi Tp Truyn "T Bi" - truyn ngy xa ng theo kiu "phi--tng" trn nht bo T Do - ra nܧc ngoi. Dng Hng Cܩng cht trong t v ti vit v gi ng nܧc ngoi bi "Nu anh Trng Chi p trai..." Khut Duy Trc - Lut s, s quan kim ca s Duy Trc - sau thi gian t y ci to nm nm ngoi Bc tr v, nm 1984 b Cng An Thnh H a xe bng ljn nh n vo Nh Giam S 4 Phan ng Lu cho i ngi t bt chܧc nh th Trn Vn Hng ljn bn nm tri v ci ti sng tc bn nhc "Si Gn ch vui khi cc anh v..."

Bn nhc ca Duy Trc ܮc anh k tn Ve Su, ng trn mt tp ch Vit ng xut bn Paris. Khi nm tnh tang bn nhau trong Phng Tp Th 9 Khu ED Ch Ha, Duy Trc ni vi ti:

- Mt hm bn mnh cuc ven ܩng vo tri ci to. Thy my b i thm nui chng, bn mnh hi: "Si Gn c g vui khng my ch?" C b tr li: "Si Gn ch vui khi cc anh v..." Mnh nghe cu y hay hay bn lm bi "Si Gn ch vui khi cc anh v..."
Nh son nhc Ve Su Duy Trc bn b Vit Cng bt, giam t ljn bn nm ch v mt pht xc Ƕng, ting tri tim tht ln thnh m thanh. Khi thm vn anh, bn Cng An Thnh H nht nh kt ti anh l "ch Ǯi nhng ngܩi khng chin qun tr v." "Cc anh" trong "Si Gn ch vui khi cc anh v" theo Cng An Vit Cng l "cc anh khng chin qun, phc quc qun..."

Chng ti khng "khoe cng t." Nhiu ngܩi khc qua nhng cuc t y cc nhc, th thm, tm ti, au thng hn chng ti nhiu. Ti ch k tnh trng ca chng ti Nj ni ln ting ni - ti mong y l ting ni chung - ca nhng vn ngh s ta phi sng trong gng cm cng sn Thnh H. Ti ngh sao, ti lm nhng g, ti c nhng phn ng g vi cng sn, chc cc bn ti cng nh ti. Chng ti thua trong trn nh m nhng ngܩi cng sn gi l trn chin gii quyt dt khot vic "ai thng ai," chng ti nh chu ǿng ti nhc nhng chng ti khng nnh b nhng k chin thng, chng ti khng ca ht, khng nhy ma hoan h h.

Anh bn tr ca ti... Ti chc anh cng bit l nhng ngܩi cng sn - theo li dy ca Lenin - phn chia "bn" v "th" r rt. Ti chc bn bit r chuyn y nhng bn ch qun n khi bn hi kin ti v nhng ngܩi vit tr qu hng ta.

Lenin chp nhn c u tranh t tܪng trong ng, nhng Lenin cng ch r cn phn bit "bn" v "th." "Bn" c th c nhng kin bt ng vi nhng ch th ca ng nhng l v thin ch, l nhng ngܩi tt. Bn "k th" cng c nhng kin bt ng nh "bn" nhng y l "bn xu," bn chng ng vi c , bn cn trng tr thng tay. Nhng ngܩi cng sn thܩng suy din "bn, th" theo h. Nh thi nhng vn ngh s Nhn Vn Giai Phm ph phn chnh sch qun l nh nܧc ca ng H Ni nhng nm 1957, 1958, nhng l thuyt gia ca ng gi h l "bn np bng Ch ngha Mc-L Nj ph hoi ch ngha Mc-L."

Vn ngh s chng ti kt li Thnh H b nhng ngܩi cng sn coi l "th." Tt nhin chng ti b h trn p nng n, tn nhn, qu mc, qu ng. Chng cn phi ni r hn chc bn cng thy nhng ngܩi cng sn i x vi anh em chng ti ra sao v vi nhng ngܩi "bn" ca h H Ni nh th no.

Ti khng ܮc vui lm khi nghe bn hi ti v nhng ngܩi vit tr Vit Nam. Bn hi v nhng ngܩi lm chi? Ti khng trch g h. Sng trong ch Ƕ cng sn mun vit h phi theo nhng quy lut ca ch Ƕ y. Ti cng chng cn phi nhc li chuyn cng sn la bp, di tr, tn c. Chuyn ai cng bit. l chuyn thuc loi "Bit ri. Kh lm. Ni mi..." Nhng ngܩi vit tr cng nh gi c truyn ngn, truyn di ܮc ng trn cc bo do ng cng sn kim sot Vit Nam khng c g ng Nj ti ch .

Trong my thng Tm, thng Chn nm 1984 Thnh H ti tng thy t tun bo Thanh Nin, c quan tuyn truyn ca on Thanh Nin Cng Sn Thnh Ph H Ch Minh, mt t bo ng-on ܮc tr cp v ti chnh, ng qung co trang ba nht nhng bi vit v:

- Cuc Tnh Tܧng Vnh Lc vi N ca s Minh Hiu.
- Qu Tܧng Qun Nguyn Vn Ton Vng Hai Qung Ngi.
Ti khng džc t Thanh Nin, ti ch tnh c nhn thy t bo ny sp bo v džc thy bo qung co hai bi gi l "phng s" k trn. Hai bi cho ti thy nhng ngܩi vit bo Thnh H ht nhn NJ ti. Nhn dn džc mi nhng bi t co ng vin thi nt, tham nhng, dm ng cng nhm chn. Nhn dn ta, tuy khng c trnh Ƕ cao my v chnh tr, cng d bit v ng Cng Sn nm quyn, Ƕc ti, thao tng mi mt, n p tt c nhng g khng thuc v ng, khng phi do ng, nn mi c tnh trng ng vin lng quyn, bt chp php lut - thc ra cng sn c php lut g u m ta vu cho nhng ngܩi cng sn ci ti "bt chp php lut" - Vic bn ng vin lm by ch l nhng ung nht thi tha, ly nhy ngoi da. Cn bnh nm su trong gan rut. Vic t co, trng tr nm by anh ch ng vin ch l cch bi thuc ln nhng ung nht ngoi da.

hai mi nm qua - thi gian di bng khong thi gian t 1954 ljn 1975 - nhng ngܩi dn Si Gn phi sng Thnh H nm nay trn dܧi su mi tui cn my ai nh ljn Tܧng Vnh Lc v n ca s Minh Hiu? Nhng ngܩi Thnh H nm nay ba mi tui chc mt triu ngܩi khng c ly ni mt ngܩi bit hai nhn vt ܮc tun bo Thanh Nin bi mc ǩi t y l ai. Khi nhn thy t bo qung co hai bi vit v nhng nhn vt Si Gn c s, c st y ti thc s ngc nhin. Ti khng ng ci gi l bo ch Cng Sn Thnh H li i NJ ti tn t ljn nh th.

Ti thy nhng ngܩi vit tr Vit Nam chng c g ng Nj bn phi hi. Phi chi bn hi v nhng ngܩi vit gi, nhng vn ngh s ca ta b kt li Thnh H, ti m lng hn.

Nhn dp ny ti mun nhc ljn mt ngܩi vit H Ni. Ngܩi vit ny khng cn tr na. l Nguyn Ch Thin.

Ti c nghe ni ljn Th Nguyn Ch Thin, c nhn thy tp th ca anh Si Gn nhng nm 1982, 1983. Khi sang Hoa K ti mi ܮc džc k nhng bi th ca anh. Ti thy nu ta ni ljn chuyn "chng ng Cng sn bng Th Vn" th ch c mt ngܩi min Bc ng ܮc NJ cao. Ngܩi duy nht, cy bt duy nht l Nguyn Ch Thin.

Ti c vi ngܩi bn b kt li H Ni nm 1954. Mt anh bn ti nhanh chn vo ܮc Si Gn tm thn nhn ngay t my thng u sau Ngy Ba Mi Thng T 75. Anh cho ti bit:

- Vi bn cng sn th tt c mi ti NJu c th tha th ܮc. Ring ti xc phm ljn Bc H ca chng n l chng n khng tha.
Nm 1977 ti b bt ln th nht. Cng An Thnh H khm xt nh ti v ܮc tp th ti lm. Trong tp th ny c bi vnh Mܩi Hai Con Gip.

Xin k vi con cho dzui:

G qu n qun ci xay
i teo, ct lp li hay Ƕng tnh
m khng chu ng mt mnh
Ngy th g mi c inh c nh
C-ri ta ljn tim Ch
Mua nm by gi cho g i oong...

l Vnh G. V G l tui ca Cng T H ng.

Nhiu loi bn hn ti
Sao ti mang ting Nj ǩi: nh Heo.
Ch v chng kp i theo
No nng cm mc gp bo phi pha
Bc mnh v ni ngܩi ta
Ln lnh em cha ha ra ln qu.
Nm y, nm 1976, 1977, ti sng bun phin, ti lm mܩi hai bi th vnh Mܩi Hai Con Gip. Tp th con cc ny b Cng An Thnh H bt ܮc. Tp th y hin nm trong Kho Lu Tr Tang Vt ca Cng An Thnh H. Rt tic ti ch cn nh ܮc vi bi. Dܧi y l bi Vnh Mo:
Mo gi ui li di ui
khng bt chut, li lܩi, ng tra
Lܫi di ch gii lim ba
Bao gi ha co cho ra Ba nh.

Vo nm phng bit giam Nh Giam S 4 Phan ng Lu ti s hi nh li li cnh co ca anh bn ti: "ng bao gi xc phm ljn ng H..." Ti di dt vit trn giy trng, mc en - bt sa, g cht - nhng li v von Bc H mun knh, ngn yu ca nhng ngܩi cng sn Vit Nam vi loi co, ti cho con mo gi ha co ra nm vi "Bc," trong "Lng Bc" Vܩn Hoa Ba nh. D s hn v d s nht l bi th cc nhi xc phm "Bc H" ca ti li lt vo tay Cng An Vit Cng.

Trn nhng trang th Nguyn Ch Thin ti ngc nhin khng hiu ti sao, bng cch no mt ngܩi sinh trܪng min Bc X Hi Ch Ngha nh anh li c th cao ting chi thng ng H Ch Minh v ng Cng Sn Vit Nam d di, ngang tng ljn nh th. Ti cng ngc nhin hn khi thy ngܩi dng Th chi ng H Ch Minh tn t nh Nguyn Ch Thin vn sng st t ngc t cng sn Nj tr v H Ni.

Khng c g qu hn Ƕc lp, t do
Ti bit n, thng ni cu ni
Ti bit n
ng bo min Bc ny bit n
Vic n lm, ti n phm ra sao
N u tin em ru n bn vo
Hnh xc lo Mao Lng L...
..........
Hm nay Mܩi Chn Thng Ba
Ti nm
Toan lm th chi Bc
Vn th mi va phang phc
Th ti thi
Ti ngh Bc
Chnh tr gia st rc
Khng ng Nj ti
m hi
Lm th
D l th chi Bc
n thng Mc
T s Bc
Cng cha ܮc ti nguch ngoc
vi cu
Thi hi u
Mc thy bn vn s c u
Vut ru, xoa u, mn trn Bc
Th ri ti i lm vic khc
K cha Bc.

Sng nܧc ngoi, bn bit hn ti v con ngܩi v th Nguyn Ch Thin. Trong s my triu ngܩi džc sch bo qu hng ta, ti ngh chc khng c ly mt ngn ngܩi tng džc, tng bit Th Nguyn Ch Thin.

Ti xin li. Bn hi ti ngh g v nhng ngܩi vit tr Vit Nam, ti tr li bn bng nhng li vn vng ni ljn ton nhng ngܩi vit khng cn tr na. Tuy vy, ti cng c mt cu ni v nhng ngܩi bn hi. Ti thy tuyt i a s ng vin cng sn Vit Nam l nhng ngܩi khng c lim s. Nhng ngܩi vit tr, gi Vit Nam trong ch Ƕ X hi Ch ngha l nhng ngܩi khng bit h thn. H vit m khng cn b cong ngi bt v nhng ngi bt ca h cong sn ngay t lc h cha bit vit.


Go back to VIET Magazine 407 Home Page