TRUNG NGÔN
LŒnh cÃm vÆn ÇÓi v§i ViŒt Nam C¶ng sän Çã b¡t ÇÀu tØ sau ngày 30-4-1975 khi chính phû miŠn Nam søp Ç°. Nܧc MÏ vÅn coi CSVN nhÜ quân thù, m¶t sÓ dân MÏ mang m¥c cäm thua trÆn, thÆm chí có ngÜ©i ÇÜa ra m¶t hiŒn tÜ®ng g†i là "H¶i chÙng ViŒt Nam" Ç‹ ám chÌ s¿ kinh hoàng và nhøc nhã cûa m¶t cÜ©ng quÓc hùng månh låi Çi thua m¶t nܧc nhÕ...
C¶ng sän ViŒt Nam Çã l§n ti‰ng khoe khoang "Chi‰n th¡ng gi¥c MÏ", Çánh th¡ng hai lj quÓc to, xóa bÕ ch‰ Ƕ th¿c dân m§i và cÛ. "MÏ cút, ngøy nhào"! Th¡ng gi¥c MÏ ta së xây d¿ng hÖn mÜ©i ngày nay!
Th‰ nhÜng, gÀn 2 thÆp k› cai trÎ ÇÃt nܧc b¢ng ch‰ Ƕ xã h¶i chû nghïa, CSVN Çã không th‹ nào ÇÜa ÇÃt nܧc và Ç©i sÓng nhân dân ti‰n lên, trái låi, nŠn kinh t‰ quÓc dân suy thoái ljn tÆn cùng và VN trª thành m¶t trong nh»ng quÓc gia nghèo nhÃt th‰ gi§i (L®i tÙc ÇÀu ngÜ©i là $200/næm).
Nhà cÀm quyŠn CSVN cho r¢ng kinh t‰ kiŒt quŒ là vì lŒnh cÃm vÆn cûa mÏ (!) H† Çã làm Çû m†i cách Ç‹ vÆn Ƕng MÏ bÕ s¿ trØng phåt CSVN b¢ng cách chÃm dÙt cÃm vÆn.
TØ næm 1988 các cu¶c vÆn Ƕng Çòi hÕi bÕ cÃm vÆn ÇÓi v§i ViŒt Nam Çã trª thành m¶t vÃn ÇŠ gây tranh luÆn gay g¡t trong chính gi§i MÏ và trong c¶ng ÇÒng tÎ nån ViŒt Nam. CÃm vÆn và vÃn ÇŠ MIA-POW Çã trª thành hai lá bài trao Ç°i: ChÌ bÕ cÃm vÆn khi CSVN trao ÇÀy Çû tin tÙc vŠ tù binh và ngÜ©i MÏ mÃt tích khi thi hành nhiŒm vø.
Tháng 9 và 10-1988: MÏ và ViŒt Nam, lÀn ÇÀu tiên h®p tác trong viŒc ÇiŠu tra vŠ MIAs.
- Ngày 21 tháng TÜ/1991: MÏ và CSVN thÕa thuÆn thi‰t lÆp m¶t væn phòng tåi Hà N¶i Ç‹ h‡ tr® viŒc xác ÇÎnh sÓ phÆn cûa nh»ng ông MÏ mÃt tích.
- Ngày 29 tháng TÜ/ 1992: T°ng thÓng Bush n§i lÕng cÃm vÆn cho phép bán nh»ng hàng hóa có tính cách nhân Çåo.
- Ngày 14 tháng 12-1992: T°ng thÓng Bush cho phép các công ty MÏ mª væn phòng, kš kh‰ ܧc và nghiên cÙu thÎ trÜ©ng ViŒt Nam.
- Ngày 2 tháng 7-1993: T°ng thÓng Clinton chÃm dÙt s¿ chÓng ÇÓi ViŒt Nam vay tiŠn cûa QuÏ TiŠn tŒ QuÓc t‰.
- Ngày 13-1993: T°ng thÓng Clinton cho phép các công ty MÏ ÇÜ®c ÇÃu thÀu các d¿ án do các ngân hàng quÓc t‰ tài tr® cho ViŒt Nam.
- Ngày 27-01-1994: ThÜ®ng viŒn chÃp thuÆn quy‰t nghÎ hÓi thúc T°ng thÓng Clinton bÕ cÃm vÆn.
- Ngày 3-01-1994: Clinton tuyên bÓ bÕ cÃm vÆn.
ViŒc bãi bÕ cÃm vÆn, chÃm dÙt trØng phåt kinh t‰ CSVN không nhÃn månh vÃn ÇŠ nhân quyŠn và MIA-POQ Çã chia ngÜ©i MÏ thành hai phe tranh luÆn, tranh ÇÃu khá gay g¡t: bên ûng h¶ bÕ cÃm vÆn, lš luÆn r¢ng cÀn giúp ViŒt Nam Ç‹ ViŒt Nam h®p tác ÇÀy Çû hÖn trong vÃn ÇŠ tìm ki‰m tù binh, ngÜ©i MÏ mÃt tích trong chi‰n cu¶c và hài cÓt... bên chÓng thì cho r¢ng bÕ cÃm vÆn m¶t cách gÀn nhÜ vô ÇiŠu kiŒn là bÕ rÖi sÓ phÆn nh»ng ngÜ©i MÏ mÃt tích, nh»ng tù binh MÏ nghi là còn sÓng sót hiŒn Çang bÎ CSVN giam gi».
VÃn ÇŠ cÃm vÆn & bang giao Washington-Hà N¶i cÛng làm cho các c¶ng ÇÒng tœ nån ViŒt Nam tåi Hoa Kÿ rÓi r¡m và phân hóa trÀm tr†ng: VÃn ÇŠ ª Çây rÃt phÙt tåp vì có nhiŠu hÖn hai khuynh hܧng.
Khuynh hܧng ÇÃu tranh chÓng c¶ng triŒt Ç‹ chû trÜÖng chÌ nên bÕ cÃm vÆn và lÆp quan hŒ ngoåi giao v§i CSVN khi có nhân quyŠn, t¿ do và dân chû - Các t° chÙc trong khuynh hܧng này thÜ©ng liên k‰t v§i m¶t b¶ phÆn cûa c¿u chi‰n binh MÏ và H¶i các gia Çình MIAs-POW Ç‹ ÇÃu tranh.
Khuynh hܧng chû trÜÖng tÜÖng k‰ t¿u k‰ cho r¢ng bÕ cÃm vÆn Ç‹ dùng kinh t‰, tài chánh thâm nhÆp tÜ tܪng T¿ do-Dân chû vào dân chúng... dÀn dÀn tåo nên th‰ l¿c chính trÎ tåi quÓc n¶i làm cÖ sª cho viŒc giäi tÕa ch‰ Ƕ c¶ng sän (nhÜ ª ñông Âu và nܧc Nga cÛ). Khuynh hܧng này bÎ khuynh hܧng triŒt Ç‹ cho là äo tܪng ho¥c thân c¶ng.
Khuynh hܧng thÙ ba chû trÜÖng bÕ cÃm vÆn Ç‹ khÕi thiŒt thòi quyŠn l®i kinh t‰ cûa MÏ. ViŒt Nam là m¶t thÎ trÜ©ng béo bª vŠ nhân công và tài nguyên thiên nhiên. MÏ ÇÀu tÜ vào rÃt có l®i.
M¶t khuynh hܧng cho r¢ng MÏ phäi bÕ cÃm vÆn vì MÏ Çã gây ra chi‰n tranh, hÆu quä chi‰n tranh Çã làm cho kinh t‰ ViŒt Nam suy y‰u, MÏ có b°n phÆn hàn g¡n v‰t thÜÖng chi‰n tranh... MÏ phäi s§m bÕ cÃm vÆn n‰u không muÓn trª thành "trâu chÆm uÓng nܧc Çøc..."
Sau bÕ cÃm vÆn m¶t næm - 5 tháng - 8 ngày, T°ng thÓng Clinton Çã tuyên bÓ bình thÜ©ng hóa quan hŒ ngoåi giao v§i ViŒt Nam vào ngày thÙ Ba 11-7-1995. Th¿c chÃt là thØa nhÆn C¶ng sän ViŒt Nam trên bình diŒn ngoåi giao. T°ng thÓng Clinton Çã džc m¶t bài diÍn væn long tr†ng tåi ñông Cung cûa Tòa Båch –c. N¶i dung trình bày các lš do chính và phân tích sách lÜ®c cûa viŒc bình thÜ©ng hóa ngoåi giao v§i CSVN.
VŠ Lš Do:
1/ Sau bÕ cÃm vÆn 17 tháng, Hà N¶i Çã h®p tác rÃt ch¥t chë vŠ MIAs và Çã giúp MÏ giäi quy‰t nhiŠu trÜ©ng h®p: vŠ hài cÓt cÛng nhÜ hàng træm trang tài liŒu liên quan ljn tù binh.
2/ Bình thÜ©ng hóa ngoåi giao không phäi là chÃm dÙt các n° l¿c cûa chúng ta trong cu¶c tìm ki‰m câu trä l©i cho các gia Çình MIAs. V§i mÓi quan hŒ m§i này chúng ta së ràng bu¶c h† vào l©i cam k‰t së ti‰p tøc cu¶c tìm ki‰m.
VŠ Sách LÜ®c:
1/ ThØa nhÆn CSVN, ÇÜa vào c¶ng ÇÒng các quÓc gia là Ç‹ phøc vø cho l®i ích cûa chúng ta trong công tác mÜu cÀu m¶t nܧc ViŒt Nam T¿ do và Hòa bình cÀn cho sø °n ÇÎnh và hòa bình tåi Á châu, ViŒt Nam là m¶t quÓc gia kinh t‰ cûa vùng Á châu Thái Bình DÜÖng.
2/ Chính sách cûa chúng ta trong thÜÖng mãi v§i ViŒt Nam së Çòi hÕi tuân thû nh»ng LuÆt lŒ cûa MÏ, nhiŠu chÜÖng trình Çòi hÕi s¿ bäo Çäm nhân quyŠn và quyŠn cûa lao Ƕng.
3/ T°ng thÓng Clinton tin tܪng r¢ng: S¿ gia tæng giao ti‰p gi»a ngÜ©i MÏ và ViŒt së thúc ÇÄy ti‰n trình ljn chính nghïa t¿ do nhÜ Çã làm ª ñông Âu và Liên Xô cÛ. T°ng thÓng tin tܪng m¶t cách månh më r¢ng: ÇÜa ViŒt Nam vào trÆn tuy‰n cäi cách kinh t‰, và cäi cách dân chû, së là m¶t viŒc làm vinh danh nh»ng ngÜ©i Çã chi‰n ÇÃu vì t¿ do tåi ViŒt Nam trܧc Çây, h† Çã chi‰n ÇÃu anh dÛng cho nh»ng lš tܪng cao quš Çó là T¿ Do và ñ¶c LÆp cä nhân dân ViŒt Nam. Ngày nay, ngÜ©i ViŒt Nam Çã Ƕc lÆp, chúng ta hãy giúp h† Çåt ljn t¿ do.
4/ ñây là th©i Çi‹m Ç‹ hàn g¡n dÙt Çi‹m v‰t thÜÖng cûa chúng ta. Nh»ng gì Çã gây chia rë chúng ta trܧc Çây, hãy ÇÄy nó vŠ quá khÙ...
Báo Far Eastern Economic Review (20-7-95) cho r¢ng T°ng thÓng Clinton Çã Chi‰n th¡ng Hòa bình: Ông "Bill Clinton Çã không tham d¿ cu¶c chi‰n ViŒt Nam. NhÜng lÎch sº có th‹ nói: Ông là ngÜ©i Çã chÃm dÙt cu¶c chi‰n Çó." Tuy ÇÜ®c nhiŠu phía ûng h¶, nhÜng quy‰t ÇÎnh cûa Clinton cÛng có phÀn nguy håi tr¿c ti‰p tÜÖng lai chính trÎ cûa ông.
Báo Time, (24-7-95) dܧi nhan ÇŠ "Good Morning, Vietnam" ÇÜa nhÆn ÇÎnh r¢ng: th©i gian Çã chín muÒi (m¶t næm rÒi) Ç‹ thØa nhÆn m¶t cách toàn vËn. T°ng thÓng Clinton chÌ làm công viŒc ÇÖn giän là Çánh dÃu vào cái ô trên bäng ghi th©i bi‹u các quy‰t ÇÎnh Çã làm s¤n mà thôi.
Các nhà phân tích th©i cu¶c nhÆn ÇÎnh r¢ng: ñây là m¶t Bܧc ñi LCH S±, CHO HÔM NAY, C¹ T´NH CÁCH TÐNG TRÐNG, vì quy‰t ÇÎnh này së có rÃt ít hiŒu quä th¿c t‰ gi»a hai quÓc gia ho¥c v§i gi§i kinh doanh.
Hành Ƕng cûa T°ng thÓng Clinton cÛng là m¶t thông ÇiŒp gºi qua Á châu nh¡n gºi r¢ng có nh»ng quyŠn l®i cûa MÏ ª vùng này... R¢ng MÏ cÛng quan tâm ljn s¿ l§n månh cûa Trung QuÓc ª Á châu...
Báo Time thuÆt låi luÆn Çi‹m cûa m¶t c¿u tù binh chi‰n tranh mà nhiŠu ngÜ©i MÏ không Ç‹ š Çó là: ViŒt Nam ngày nay có m¶t giá trÎ chi‰n lÜ®c trong s¿ cân b¢ng l¿c lÜ®ng v§i Trung QuÓc. ViŒt Nam së gia nhÆp H¶i các nܧc ñông Nam Á (ASEAN). Ba nܧc trong khÓi này là Thái Lan, indonesia và Phi LuÆt Tân tØ 1967, Çã liên minh v§i nhau trܧc s¿ Çe d†a cûa CSVN và nh»ng nܧc c¶ng sän ÇÜ®c Trung C¶ng giúp Ç«...
HiŒn nay, nh»ng nܧc láng giŠng này Çang nhìn thÃy sÙc månh quân s¿ m§i cûa Trung C¶ng và nhÆn thÃy r¢ng ViŒt Nam là chìa khóa cûa s¿ °n ÇÎnh trong vùng... Nܧc MÏ cÛng cÀn có m¶t nܧc ViŒt Nam °n ÇÎnh tåi b© Thái Bình DÜÖng, Ç‹ gi§i kinh doanh thì tìm l®i vŠ kinh t‰ và nܧc MÏ có th‹ lÃp l‡ h°ng vŠ quân s¿ tåi "ngã tÜ th‰ gi§i này" k‹ tØ sau khi rút khÕi các cæn cÙ ª Phi LuÆt Tân.
Phäi chæng Çây là chi‰n thuÆt "dï Ƕc trΠǶc" cûa MÏ: dùng m¶t nܧc c¶ng sän Ç‹ ngæn ch¥n m¶t nܧc c¶ng sän khác! LÎch sº còn ghi rõ: ViŒt Nam C¶ng Hòa Çã tØng là tiŠn ÇÒn cûa th‰ gi§i T¿ do Ç‹ ngæn ch¥n s¿ bành trܧng cûa làn sóng ÇÕ trong th©i kÿ chi‰n tranh lånh. Ngày nay, c¶ng sän Âu châu không còn n»a, chi‰n tranh lånh Çã cáo chung, chÌ còn ba nܧc c¶ng sän Á châu, trong Çó Trung C¶ng là nܧc l§n nhÃt, B¡c Hàn là nܧc bí Än, còn ViŒt Nam thì Çã mª cºa v§i kinh t‰ thÎ trÜ©ng và Çã muÓn MÏ vào ÇÀu tÜ m†i m¥t.
C¶ng sän ViŒt Nam Çã m©i g†i MÏ trª låi. Và "MÏ Çi rÒi MÏ låi vŠ" trong tÜ th‰ m¶t kÈ Çã th¡ng trÆn kinh t‰, không còn là m¶t kÈ chi‰n båi! Trong lúc Çó CSVN Çã phäi Çi theo bän "L¶ ÇÒ" (Road-map) do MÏ ÇÜa ra Ç‹ ÇÜ®c bÕ cÃm vÆn, Ç‹ ÇÜ®c bang giao. VÆy thì ai th¡ng ai? Ai ÇÜ®c? Ai thua?
Quy‰t ÇÎnh thi‰t lÆp quan hŒ ngoåi giao ÇÀy Çû v§i CSVN: së Çem låi nh»ng hŒ quä nào:
- Phía MÏ: gi§i tÜ bän së vào ÇÀu tÜ thu l®i vŠ mÆu dÎch, vŠ chính trÎ và chi‰n lÜ®c, MÏ së có vai trò quan tr†ng hÖn ª khu v¿c châu Á-Thái Bình DÜÖng Ç‹ ngæn ch¥n Trung C¶ng bành trܧng th‰ l¿c quân s¿ vŠ phía Nam, gi» gìn hòa bình và °n ÇÎnh trong vùng g†i là "Pacific Rim".
- Phía CSVN: Hà N¶i Çã Çåt ÇÜ®c bܧc ÇÀu cûa ܧc mÖ. Lâu nay, sÓng trong cänh kinh t‰ nhÆp nh¢ng nghèo nàn, låc hÆu, ngÜ©i CSVN luôn luôn trông cÆy vào "Chi‰c ÇÛa thÀn" trong tay MÏ Ç‹ cÙu vãn nŠn kinh t‰ ViŒt Nam, nhÜ trܧc Çây Çã trông cÆy vào "phép thuÆt cûa Liên Xô vï Çåi". Bܧc thÙ hai là "Xin quy ch‰ tÓi huŒ quÓc" nhÜ Çàn anh Trung C¶ng Çã làm và Çã ÇÜ®c. ñây là chuyŒn tÜÖng lai xa. Trܧc m¡t, CSVN Çang phäi ÇÜÖng ÇÀu v§i "nguy cÖ cûa diÍn ti‰n hòa bình", trong Çó s¿ Çe d†a vŠ chính trÎ là mÓi lo ngåi hàng ÇÀu, mÓi lo không kém phÀn quan tr†ng Çó là s¿ tràn ngÆp hàng hóa và lÓi sÓng ngoåi lai tØ MÏ và các nܧc trong HiŒp H¶i ñông Nam Á së làm cho xã h¶i Çã bæng hoåi së bæng hoåi trÀm tr†ng hÖn! MØng bao nhiêu thì lo bÃy nhiêu.
ñÓi v§i c¶ng ÇÒng tÎ nån ViŒt Nam: Trܧc s¿ viŒc Çã rÒi (Clinton’s fait accompli) cûa T°ng thÓng Clinton, các Çoàn th‹ ÇÃu tranh chính trÎ Çã bi‹u l¶ s¿ bÃt bình vì cho r¢ng không nên bang giao vô ÇiŠu kiŒn v§i CSVN. Dù sao, c¶ng ÇÒng tÎ nån cÛng thông cäm v§i quyŠn l®i kinh t‰ cûa TÜ Bän MÏ, hi‹u rõ n‡i kh° tâm cûa m¶t nܧc MÏ Çã bÎ chia rë vì cu¶c chi‰n ViŒt Nam, sau khi ngÜng b¡n vÅn kéo dài ljn hÖn 20 næm sau!
C¶ng ÇÒng tÎ nån ViŒt Nam mong r¢ng, s¿ tin tܪng cûa T°ng thÓng Clinton là Çúng Ç‹ 70 triŒu dân ViŒt Nam s§m ÇÜ®c t¿ do, dân chû. C¶ng ÇÒng tÎ nån ViŒt Nam muÓn nh¡c nhª T°ng thÓng Clinton r¢ng: "nói và làm là hai viŒc khác nhau". Có nhiŠu l©i hÙa rÃt hæng hái nhÜng khi th¿c hiŒn g¥p nhiŠu khó khæn ÇÜa Çén thÃt hÙa làm mÃt uy tín... N‰u chính phû cûa T°ng thÓng Clinton không Çåt ÇÜ®c møc tiêu chi‰n lÜ®c Çã ÇŠ ra là Çem låi t¿ do, dân chû cho nhân dân ViŒt Nam trong nܧc thì hành Ƕng cûa Clinton chÌ là hành Ƕng làm l®i cho ñäng c¶ng sän ViŒt Nam chÙ không có l®i gì cho chính dân ViŒt Nam. Và nhÜ th‰ ch£ng khác gì nÓi giáo cho b†n t¶i phåm nhân quyŠn tåi ViŒt Nam.
Cä th‰ gi§i Çang giám sát k‰t quä cûa s¿ thØa nhÆn CSVN mà T°ng thÓng Clinton Çã ÇŠ ra.