Nhn Li Nm 1995
QU HNG V CNG NG HI NGOI

NGUYN CHU


Nm 1995 l mt nm th gii c kh nhiu bin Ƕng. T ng sang Ty, t u ljn , bao nhiu bin c ln xy ra lm rng Ƕng mt s cc quc gia v c quc t.

Ring i vi ngܩi Vit, s kin ln nht l vic Hoa K thit lp y quan h ngoi giao vi Vit Nam cng sn. Thit lp y quan h ngoi giao tc l M tha nhn mt cch chnh thc chnh quyn cng sn trn t nܧc Vit Nam. Chnh ph M tha nhn k th ca min Nam Vit Nam, phn t m cch nay 20 nm ܮc xem l tin n ca th gii t do ngn chn ln sng . Quc hi M phn i (chiu l), tng thng M vn k quyt nh da trn quyn li ca phe ti phit Hoa K, cho nn ci g ljn phi ljn. Clinton hay X, Y, Z no cng th thi, v tng thng M th phi lm vic cho quyn li M.

Xt v mt ngoi giao, cuc vn Ƕng ca cng sn Vit Nam Nj M b cm vn, ri bang giao thng li. S phn i ca cng ng ngܩi Vit quc gia chng cng b M l i, b coi nh. Ta i s M ܮc khai trng H Ni, mc d Quc Hi M do ng Cng Ha kim sot cha sn sng b nhim i s chnh thc cng nh ang ngn chn ngn khon dnh cho iu hnh ta i s ti Vit Nam.

Trong ngy M chnh thc tr li H Ni, chnh quyn cng sn Vit Nam ngm ǡng nut cay trܧc bi din vn ca ngoi trܪng M Warren Christopher khi ng ny h ho thanh nin H Ni hy thc quyn li v v tr ca tui tr, tin ln trn ܩng thc hin t do dn ch Nj lm ch s phn ca mnh. Phi gn ba ngy sau bo ch mi ܮc tܩng thut v bi din vn ca ngoi trܪng M. V Nj tr ming mt cch gin tip, CSVN a cc tu s cao cp ca Pht gio ra ta kt n. CSVN cng a ra x nhng ngܩi Vit h ho, i hi dn ch, nhn quyn trong nܧc... Nj t ra rng h c ch quyn thc s, khng chiu theo yu sch ca M v khng s p lc bt c t u...

S THT RA SAO?
Thc t, CSVN khao kht quy ch ti hu quc Nj cng c nn kinh t ca h. H b ܩng li kinh t x hi ch ngha Nj theo ui nn kinh t th trܩng, v h cng m ca Nj n ti phit i Loan, Nht Bn, Nam Hn, u Chu v M vi hy vng lm giu cho ng CS, nn h chu nhܮng b nhiu iu v nhiu th.

K t ngy ܮc M tha nhn v ngoi giao (11.7.1995), CSVN t ra bi ri hn trܧc thi cm vn v tuyt giao. V trܧc kia khi nn kinh t sa st, t nܧc ngho nn lc hu, CSVN c ch ǰ ti: l do cm vn ca M!?

Sau khi M b cm vn (2.1994), u t ngoi quc ljn VN nhng dn vn i ngho, t nܧc vn sa st, CSVN li ǰ cho l v M khng bang giao nn khng th hi nhp vo cng ng thng mi th gii ܮc, v vy kinh t VN khng th pht trin ni!?

By gi th CSVN phi chu hon ton trch nhim i vi nn kinh t v ǩi sng ca dn. Khng cn bit ǰ tha sai lm, khuyt im cho mt nܧc lj quc t bn no na! Ch cn bit ǰ cho nhau m thi!

Bo ch trong nܧc ngy no cng ni ljn u t ngoi quc gia tng t trm triu ljn hng t -la, go xut cng ng hng th ba th gii, du ha khai thc hng nm hng chc t thng... C nhn nhng thnh tch ng trn bo ti VN th r rng "qu trnh ǰi mi cho php gt hi nhng thnh tu ng khch l v mt kinh t...", "T ch phi xp hng Nj mua mt b rau ljn ch c th mua tht, c m khng cn tem phiu, t ch phi ng k mi ܮc cho mua phn phi mt ci chu ra mt, ljn ch c th t do xy nh, m qun... ai cng thy r rng c ǰi ǩi v mt kinh t..."

Nhng s tht th th no? ng Nguyn Thanh Giang, mt ng vin tr thc ca CS, chuyn vin a vt l ang lm vic H Ni, trong th gi cho Ban Chp Hnh Trung ng ng CSVN vit:

"Tuy nhin, ǩi sng x hi ni chung khng ܮc tt p. X hi tn ti khng da trn s cng khai v trung thc nn lng tin b hy hoi gh gm. S ngy to, di tr lan trn t hot Ƕng thng mi sang hot Ƕng khoa hc v gio dc, t c quan hnh chnh ljn c c quan t php... Nhng ch s v nn mi dm, x ke ma ty, cܧp ca git ngܩi, t t, bt b giam cm tri php lut, tr em tht hc v suy dinh dܫng... NJu tht ng s... Bun lu, tham nhng thnh quc nn ngy cng pht trin m cha thy c kh nng kim sot. Ngܩi lao Ƕng b bc lt h hip m khng tm ܮc s che ch ca php lut, khng c s bo tr ca chnh sch x hi.."

Nhng s kin trn y ܮc bo ch trong nܧc t co v ln ting bo Ƕng. iu ng lo ngi nht hin nay ti VN ܮc cc ng vin CS thc tnh vch ra l "ang c s manh nha mt giai cp t sn mi ch yu da vo hot Ƕng bun lu v tham nhng. Giai tng ny bao gm cc quan chc c quyn lc trong b my ng v Nh nܧc mi cp, mi ngnh (ch yu hi quan, thu v, ngn hng, ngoi giao v hng khng)... tng lp ny ang pht trin v giu ln rt nhanh. Mt ti liu thng k cho bit vn lu hnh trong khu vc bun lu ln ljn 24 t -la M. Vy l VN ang din ra mt qu trnh tch ly nguyn thy rt tn khc. Phi chng nh th c ngha l nܧc ta ang i vo th ch ngha t bn hoang di?... Ngay by gi, tng lp t sn mi lng on gh gm nn kinh t v gp phn tch cc ph hoi nn vn ha dn tc... H khng ch mua bn lng vng ti sn tp th cho nhau m cn bn c ti sn quc gia cho nܧc ngoi. H o bi ba bi cc vng qung m. H cht ph tan hoang cc rng cy xanh. H sn sng nhn t hng ngoi vo chn ln v bp cht tiu th cng v cng ngh trong nܧc. Tin ca ph du m h kim ܮc mt cch qu d dng, kch thch h th ca n chi, lm lan truyn mt li sng trc tng, v nhn bn, phi vn ha trong x hi..."

Trn y l th t co ca ng vin CS Nguyn Thanh Giang. ng m t mt cch t m thc trng hin nay ca dn tc v t nܧc.

ng H S Ph, mt ng vin CS khc, t ra khng cn chu ni s la m gi tr ca giai cp mi, ca ci m ng gi l thc h phong kin tr hnh, l " thc h Mac-Lenin m CSVN ang dng lm bnh phong cho nhng yu t tiu cc n np."

Ph tin s H S Ph vit: "Hnh nh c Nj n y cng chng cht ai tht, nhng sao ti cm thy mt ci g khn nn qu, khng chu ni nn c phi ni ra! Sao li khng cht ai? Khi k cht theo ngha en, khi k ang sng d cht d v ci bnh phong y, v c mt dn tc ang cht theo ngha cht chn chnh ca con ngܩi ch sao khng cht... Bao nhiu vai gy ca ngܩi dn phi gh vo Nj cho ta lu i b st mng kia c th gܮng ng thng bnh thܩng m n khch thp phng. Nhng ph tn y khng thm vo u so vi s tr gi cho nhng bng hoi v vn ha ang din ra hng ngy sau tm bnh phong . Mun bit ci bnh phong quan trng nhܩng no th c th git b n i m xem, ngܩi ta s ln x vo m gh ly n Nj bo v hn c bo v ngܩi thn. V nu git b ܮc th c ci VN bng sng."

ng H S Ph ni ljn vic cn phi "chia tay thc h". ng ch ni bng gi xa gn, khng dm ni trc tip l phi t b ch ngha x hi, t b thc h CS i Nj em li nh sng cho t nܧc. ng Nguyn Thanh Giang ni mt cch khoa hc v mnh dn hn rng: " bo m tnh khoa hc, s nghim tc v thi Ƕ thc s cu th ti NJ ngh nn ǰi tn nܧc l nܧc Vit Nam thay cho nܧc Cng Ha X Hi Ch Ngha Vit Nam. Gn thm cm t Cng Ha X Hi Ch Ngha vo hai ch Vit Nam ch lm h thn lng tri nhng ai vn tn trng thc tin v lm nn lng mi ngܩi."

y l mt s tht ph phng nhng khng th trn trnh ܮc. V thc cht lm g c ci gi l T Quc X Hi Ch Ngha khi chy theo kinh t th trܩng. "Cm t" kinh t th trng x hi ch ngha ch l mt thut ng ngy to ca mt chnh quyn ngy tn m thi!

ng Nguyn Thanh Giang vit tip: "Tiu ch X Hi Ch Ngha ngy nay khng cn huyn hoc ܮc ai. Bi v, x hi ch ngha nguyn bn lm sp ǰ Lin X, ng u. X hi ch ngha ngoan c ang lm cho Cuba, Bc Triu Tin iu ng. X hi ch ngha lai ghp lm cho Algeria ln bi, Min in b vy bn v nhn quyn. Ethiopia, Libia, Mozambic... mi mon men theo x hi ch ngha lm cnh ngho i."

"Hy tr li ci tn Vit Nam tinh khi cho t nܧc ny"!

Nh vy, chnh nhng ngܩi CS thc tnh nhn r s tht. T i hi VI, dm ni r l "ng phm sai lm". Nhiu ng vin ln lܮt ln ting ph bnh ng v h b sa thi hay b t y... V gn y, trong phin hp thܩng k thng 10, quc hi CSVN a ra NJ ti "a Vit Nam i v u?".

Bo H Ni tܩng thut cc cuc tho lun ti Quc hi: trong hai ngy tho lun v tnh hnh kinh t - x hi ngy 14 v 16.10.95, cc i biu quc hi CSVN by t s "lo lng nhng thiu st trong cng tc iu hnh ca chnh ph, ǥc bit lo lng trܧc thc trng gio dc v cc vn NJ x hi. i biu Mai Thc Ln (lnh o Qung Nam - Nng) nhn nhn: c kha 8 v kha 9 , Quc hi cha bao gi dnh thi gian ng mc Nj bn bc v cc vn NJ x hi."

"V gio dc, nhiu i biu lo ngi s tt hu qu xa ca nn gio dc nܧc nh so vi th gii... Gio dc ci cch nhiu ln nhng cha r din mo, hܧng i"

"Trong khi nhiu ni, ngܩi dn khng tin cho con em hc ln cao. cp thp, ngܩi dn phi i ph vi t nn dy thm. cp cao c hin tܮng mua bng, b tin ra cho ngܩi thi thu, lm lun n ph tin s thu..."

"V y t, bc s Nguyn Th Ngc Phܮng (i biu thnh ph Si Gn) dn chng bng cc con s trong bo co chnh ph: chi cho y t nm 1994 bng 4.5% tng chi ngn sch, nm 1995 bng 3.6%. Trong khi , b Phܮng cho bit nhiu trm y t a phng sp sp v hu nh rt t c s y t a phng (huyn, x) c cc tiu chun v vt cht, v v sinh Nj tin hnh cha bnh."

Gio dc v y t l hai vn NJ h trng nht i vi tng lai ca mt dn tc. Th m CSVN "cha quan tm" th t nܧc s i v u?

T Financial Times nhn nh v VNCS mt cch khoa hc: "Nm 1996, chnh sch ǰi mi v ci t c cu ca Vit Nam va trn 10 tui. Tnh hnh t nܧc ny thay ǰi sn t . Nhng sau nhng thnh cng ban u, Vit Nam bt u gp phi nhng kh khn, v c trong nܧc ln hi ngoi, ngܩi ta ngܩi ta bt u thy s cn thit phi ngng li Nj xc nh xem tng lai ca Vit Nam i v hܧng no? V hin nay, vo lc i hi VIII ca ng CSVN ang chun b, th cc phe phi trong ni b ng li i vo mt cuc tranh chp gay gt.

Phe ci cch, ng u l V Vn Kit, th tܧng chnh ph, džc din vn trܧc quc hi, ph bnh vic ci t lnh vc ti chnh, x nghip quc doanh v h thng cng nhn vin thc hin qu chm chp. ng Kit nhn mnh rng: Nu tnh hnh ny c tip tc th nn kinh t s cn ko di trong tnh trng ngho i v chm tin.

Phe bo th gm nhng phn t y quyn lc trong ng CS v trong chnh quyn vn cha tin vo vic m ca ra nܧc ngoi. Do , chnh quyn H Ni hin ang theo mt chnh sch mu thun v nghch l, l NN KINH T TH TRОNG THEO NH HНNG X HI CH NGHA. Tnh cht mu thun v nghch l ny lm cho nhiu tay u t ngoi quc ǰ x vo VN t khi b cm vn phi khng li, h ǥt li vn NJ i vi nhng cam kt ca mnh. c nhiu v u t rt ra ܮc bo ch loan tin m , bnh lun xn xao.

Huyn thoi v thc cht ca u t vo VN nh th no?

Tng s vn u t ngoi quc ܮc thng bo l: 17 t M kim cam kt trong vng 6 nm, ring nm 1995 "t 7 t -la M". y l nhng s tin khng l i vi mt nܧc m li tc u ngܩi cn thp. Vn ling u t rm r, nm 1995, Vietnam Airlines ni l chuyn ch 2.2 triu khch du lch, tc l mi ngy c 6,028 khch i v, hi quan v phi cng thu nhp cng kh ln... Nhiu hng xe hi m x nghip sn xut "-t", nhn dn ܮc quyn sm "-t con" mi ci t 20,000 M kim tr ln... th th r rng Vit Nam ang tin ljn ch phn vinh, ti sao cn ǥt cu hi "a Vit Nam i v u?"

Phi chng, nhng con s lu nay nu ra vn ch l huyn thoi v vng tܪng? Mt ti liu nghin cu ca qu tin t th gii tit l rng: S vn u t thc s ܮc a vo trong nm 1995 ch mi vn vn c 812 triu -la M v d tr s tng ln 919 triu -la vo nm 1996. Thc cht l "u voi, ui chut".

Cc d n ܮc vin tr ngoi quc cng lm vo tnh trng tr tr nh u t: nm 1994, s vin tr ca cc quc gia ha cp l 2 t -la M, nhng ljn nay ch tho khon 500 triu, tc 25%.

Thc t, a s nhn dn vn sng ǩi sng kh khn quanh nhng khch sn 5 sao, nhng ni n chi ho nhong... Khng thy c u t no vo gio dc v y t nh Quc hi bo Ƕng.

Qua bo ch trong nܧc, ngܩi ta ang lo lng trܧc s phn ho x hi do tnh trng phn cch giu ngho ngy cng gia tng gia th dn v dn nng thn, gia ng vin c quyn th v ng vin c th, gia ng vin v dn thܩng, gia thnh phn tham nhng v thnh phn "trong sch" hoc "khng c mi trܩng Nj tham ". Nguy him nht l cc t chc ng a phng v nhiu nhm quyn lc khc c nhiu quyn hn nhiu ln bt chp c mnh lnh t trung ng. Gn y, ti min Bc c nhng v ngܩi dn t v t tay x ti nhng thnh phn bt lng khng cn ljn cng an, chnh quyn. Nh th, ng l khng bit Vit Nam s i v u?

t cu hi "v u" tc l thy mt phng hܧng, thy chao o, bi ri trܧc tnh hnh mi. Lo s sau bang giao vi M s c "din tin ha bnh"! Lo v "m ca" th phn Ƕng d xm nhp lt ǰ! Lo v "chi kinh t th trܩng vi t bn" th c cn gi ܮc "x hi ch ngha" khng? Tt c nhng mi lo trn NJu pht xut t t tܪng bo th ci ch ngha m th gii t b.

D sao th, nhng ngܩi CS thc tnh cng dng cm nhn vo s tht, dng cm ni ln s tht. dng cm ǥt vn NJ mt cch khoa hc. Mong rng trong nm mi 1996, nhng ngܩi tnh thc hy can m tin ln thc hin nhng i hi chnh ng cho dn tc v t nܧc. Dng cm ngoi chin trn, xng pha ni u tn mi n d hn, can m ni ln s tht v tranh u cho chnh ngha: "Khng khi cn vng v, ung dung tu ngha nan".

Bit m khng lm th chng phi l bit tht.

Th ch chnh tr ch l dng c, nu khng em li phc li cho dn tc th phi thay ǰi. Nm mi, mong rng Vit Nam s thc s ǰi mi t t tܪng ljn hnh Ƕng. Bit li lm l mt tri thc cn thit cho tin b, nhng cha . iu kin l bit sa cha ng mc cc lm li gy ra trn qu hng, trong lch s.


| Issue 501 | VIET Magazine Home Page | Online Subscription |