1996 S KIN V D ON

NGUYN NINH HA


CHT TRE v VE GI U PHI L CHUYN KH NHT
Ngܩi xa thܩng xp loi nhng vic kh trn trn gian ny nh sau: "Th nht cht tre, th nh ve (vn) gi." Do ln ln nh qu nn ti cng thy rng vic cht tre l mt chuyn kh, nhng cng khng phi kh ljn mc nh ng b ta ngh, bi ai cng c th cht ܮc cy tre mang v nh lm cy nu mi Ƕ Tt v. Chuyn ve gi cng l mt chuyn kh trn ǩi, bi u d g m thuyt phc ܮc mt ngܩi con gi no b cha, b m, b c anh em bn b, b nh b ca... Nj theo mnh i sut cuc ǩi di "thm thm chiu tri" ny. Tuy chuyn ve gi l chuyn kh, nhng xa nay i a s cc "ng my ru" NJu lm ܮc. Ngm li c hai chuyn m ng b ta cho l kh cng khng phi l kh ljn Ƕ bt kh thc hin.

Theo ti, mt trong nhng chuyn phi ܮc xem l kh l d on chuyn g s xy ra vo nm ti. D on ai m chng d on ܮc, nhng d on ng "phoc" l mt chuyn chng d dng g. Xa nay, ho kit thܩng on trt chuyn tng lai. Ti cn nh c ln c mt nh thng minh nht Hoa K (v ch s IQ ca anh vo hng v ch) vit mt cun sch d on th gii ljn nm 2000 m trong cun sch , anh nh gi qu thp vai tr ca chu v NJ cao vai tr ca chu u trܧc ngܫng ca th k 21, th nhng thc t din ra mt chiu ngܮc li. Ngy nay ngܩi ta xem thi k u M ang qua i v k nguyn M ang thnh hnh. Ngay c nhng thin ti tin tri c nh Nostradamus cng on tng lai khng c g chc n c. Nhn li 20 d on ca bo US News and World Report trong nm qua cng c nhiu chuyn u c ng. Trong cng ng mnh cng c nhiu chuyn xy ra trong nm qua ngoi d on. C mt cun sch d bo nm qua s l mt nm xy ra nhng thay ǰi ln ti Vit Nam nhng nm qua cng chng c chuyn g ln xy ra. C nhng nh lm lch trong cng ng mnh cng on ny on n, nhng rt cuc chng on ܮc chnh vn mnh mnh nn i nhng "nܧc c" tht chng ra sao c trong nm 1995. Xem ra chuyn d on tng lai chng khc no ljm cua trong hang vy. T nhng chuyn d on ǰ nho , chng ta thy chuyn d on nhng chuyn s xy ra trong tng lai qu l mt chuyn kh.

Tuy l chuyn kh, ai cng bit c, th nhng mi nm khi nm c tri qua, v nm mi ang ko ti l cc bo hay nhn li nm c v tin on nm ti. Tp ch Th Trܩng T Do cng "bt chܧc" bo M bo Ty th ǥt ra ch NJ d on nm mi vo s bo u nm ny.

RT KINH NGHIM: NG QU C TH QU?
Trong bi "A State of Mind 1996" trn bo San Jose Mercury News s ra ngy 31 thng 12 nm 1995, Larry Slonaker vit mt cu tht th v: "Ci ch cht trong ngh thut a ra cc d on v nm ti l mi ngܩi a ra li tin on qu c th. Th nn, nu mt ngܩi no d on l vo nm 1996, cng cha Di s ly d vi hong t Charles, nhum tc c ta mu xanh l cy, tr thnh mt ni nga nh ngh v hn h vi Dennis Rodman, th vo dp cui nm mt g hoi nghi no quay li v ni rng Thy cha no? Tht l khi hi khi on cng cha Di s nhum tc mu xanh l cy..."

T cu chuyn ny, Larry Slonaker rt kinh nghim rng "the key, then, is to be more general" (vn NJ chnh l nn chung chung th hn." Tht ra, ti khng khoi ci kinh nghim kiu Larry Slonaker cho lm bi nh th th d ri vo trܩng phi m nh vn Nguyn Ngc Ngn c sy, l trܩng phi ha vn -ni sao cng chng sao c. Chng ta thch nhng c on to bo nhng nm nay džc trn cc bo, gn nh chng c d on no to bo c. Du th, chng ti cng rng on "c th" t xu ch khng dm on theo kiu trn khng ng tri, dܧi khng ng t nh: "Sinh con u lng chng gi th trai" hay nh "qut nh ra rc"...

NHNG IM NNG CA TH GII S RA SAO?
Ti M Ty C, tnh hnh kinh t vn trong tnh trng ti t. V mt chnh tr, tnh hnh bt n nh, ng PRI gp nhng chuyn x-cng-an, nhng cuc thng tho ha bnh vi phin qun Zapatista bt thnh v s phn n y bt mn ca gii trung lu ni ln ti quc gia ngay st nch pha Nam nܧc M ny.

Ti Haiti, t nܧc i ngho ny li b chm ǡm trong ti c, bo lc v bt n chnh tr. Sau khi qun Ƕi Lin Hip Quc rt ra khi quc gia ny vo thng 2-1996, mi chuyn s bng v v ngܩi Haiti li mt ln na ln tu tm cch trn sang Hoa K.

Ti Bosnia, qun Ƕi Hoa K hu ht trnh ܮc nguy him xung quanh vng Tuzla, tuy nhin tnh trng ny khng ko di bao lu c, ljn khi h bt tay vo gip qun Php trong mt vng tranh chp nng n hn xung quanh Sarajevo.

Ba quc gia ni trn vn ܮc xem l ba im nng trn th gii 1996.

TH VN HI TI ATLANTA:
Nm nay l nm th vn hi ti thnh ph Atlanta, Georgia, Hoa K. i truyn hnh NBC s bin th vn hi thnh mt bin c truyn hnh qua chng trnh tܩng thut di 168.5 gi ca i ny. Ngn la th vn s ܮc rܧc i xuyn khp nܧc M, m im khi u l thnh ph Los Angeles vo ngy 27 thng 4 ti v c l s ljn San Jose vo trung tun thng 5. Theo d on, th thao gia chy ua tc Ƕ ca Hoa K, anh Michael Johnson, s c th l ngܩi u tin trong lch s ot c hai huy chng vng trong hai mn chy tc Ƕ 200 mt v 400 mt. y ܮc xem l im nng nht trong cc im nng nht th vn hi. Cuc thi chy ܩng trܩng cng ng l mt s kin ܮc theo di nhiu bi cc lc s s chy ua trn mt on ܩng di trn 40 km dܧi thi tit oi nng v c Ƕ m cao. V bng r, dn m iu n Ǯi hai s kin: mt l s tr li ca i Tuyn M (Dream Team) ca lng bng r nam Hoa K vi cc siu sao ca gii bng r lng danh NBA v hai l s tp hp li Ƕi tuyn n m nhiu ngܩi cho l Ƕi tuyn hay nht cha tng c ca Hoa K. Trn chung kt s din ra vo ngy 4 thng 8. Mn th dc dng c ln ny ha hn s sng chi ca cc ngi sao n Hoa K...

HOA K: BU C TNG THNG L TRUNG TM IM
Tr v sn khu chnh tr ca Hoa K, c l khng c s kin no ni bt nh s kin chy ua vo ta Bch c. Trong lc Tng Thng Bill Clinton ang c gng ܮc ti ǡc c trong nhim k th hai, v nu ܮc vy, ng s l Tng Thng th hai trong sut 24 nm qua ܮc ti ǡc c. Nu Bill Clinton vܮt qua cc vng u (the preliminaries) mt cch d dng th i th ca ng bn ng Cng Ha, ng Bob Dole, phi bܧc i mt cch cht vt v thn trng v c nhiu i th bm theo kh st nt. Mt con bi khc cng kh quan trng c th nh hܪng nhiu ti k bu c ny m ngܩi M gi l Joker in the deck li l Ross Perot. Theo d on, hin pha Cng Ha mt i phn no s ng h m dn M dnh cho ng ny trong k bu c vo quc hi trong nm qua. Hn na, Newt Gingrich ang xung uy tn, cho nn c nhiu kh nng ng Cng Ha s tip tc tht c trong cuc chy ua vo ta Bch c. V trong cuc d on ny, ng kim Tng Thng Bill Clinton c nhiu hy vng ti ǡc c nht.

NHNG V X KHT TING CA NM 96.
Nu nm 1995 nh du l mt nm ca nhng din bin bi hi trong v x O.J. Simpson th nm 1996 s l nm nh du ca hai v x ni ting, l v x Richard Allen Davis- ngܩi ang b tnh nghi l bt cc v st hi c Polly Klass, mt v bt cc v st hi lm chn Ƕng Hoa K trong hai nm qua. V x ny s bt u ti San Jose vo thng hai ti. Ngoi ra, mt v x khc cng gy s ch trn khp Hoa K l v x Timothy James McVeigh- ngܩi b tnh nghi l th bom n sp ta nh lin bang ti Oklahoma City vo nm ri lm hng trm ngܩi b thit mng v b thng. V x ny s din ra ti thnh ph Denver, tiu bang Colorado vo thng 2 hay 3 ny. Tuy vy, nhiu vn NJ quan trng v v n vn cha ܮc sng t.

TRO LU X HI C G MI?
Trong s 10 d bo v cc tro lu ni bt nht vo nm 1996 ca Trends Research Institute, chng ti thy c mt s xu hܧng kh ǥc bit nh:

Xu hܧng s 9 ni v s ti phc hi ca cc t chc cng on, v s tr li mt cch mnh m ca lc lܮng lao Ƕng ܮc t chc ha.

Xu hܧng s 8 NJ cp ljn mt s dung hp y hc m qua thuc Ty s kt hp vi cc loi thuc ca cc nn vn ha khc.

Xu hܧng s 6 ni v phong tro hippies nm 2000, nht l thi k sau ci cht ca nhc s hippies Jerry Garcia.

Xu hܧng s 2 ni v s cm quyn ca th h boomers (nhng a con ra ǩi ngay sau khi nj nh th chin va kt thc, nht l sau khi cc ng b binh s ti hp li v con sau bao nm chinh chin) khi nhng a nh thuc th h ny bܧc vo tui 50 vo nm 1996 ny.

Cn nhiu xu hܧng khc m theo ch quan ca ngܩi vit th t quan trng bng cc xu hܧng ni trn ܮc d on cho nm 1996.

SAN JOSE: "CHIC O MI" V NM THNG HI SINH.
Ni g th ni, chng ta u th khng ni ljn thnh ph San Jose, ni chng ta ang sng v cng l bn a ca tp ch Th Trܩng T Do.

V chnh tr, ngoi nhng sinh hot bu c Tng Thng trong ton quc, San Jose cn c nhng sinh hot bu c a phng nh cuc chy ua vo v tr ca thܮng ngh s tiu bang Al Alquist, thuc khu vc bu c s 13. Nhng ng vin quan trng trong cuc chy ua ny l John Vasconcellos -mt thnh vin thm nin ca H Vin tiu bang, Dominic Cortese ca ng Ci Cch (Reform Party), v ng vin ca ng Cng Ha.

V th thao, s kin ni bt nht khi u nm nay l Gii V ch Trܮt Bng Ngh Thut M ti Arena thnh ph San Jose vo trung tun thng Ging ny. Nhng ngi sao ca mn th thao ny nh Nicole Bobeck, Michelle Kwan v Todd Eldredge s lm cho thnh ph San Jose khi u mt nm mi y rc r.

Th nhng c l chuyn ni bt nht San Jose vo nm 1996 chnh l cu chuyn kin trc. S kin ng ch u tin l hng in t Adobe s khnh thnh vn phng chnh ca h trong mt khu nh mi cao tng ti San Jose. Ta nh mi ny ܮc xem l cao nht v rng nht thnh ph ny. Nhng cng trnh ph xung quanh ta nh ny s bt u khi cng vo nm nay. Ngoi ra, mt cng trnh khc cng ng ch l khai mc xut chiu phim u tin ca rp mi United Artists Cineplex ti San Jose. Cng trnh ny tht p v lng ly nht ti thnh ph ny. T kin trc bng knh v khung thp, cho ljn thang my nh ra ngoi v cho ljn mn nh tht mi l, United Artists Cineplex qu l mt a im Ƕc o ti San Jose vo nm 1996 ny. Bn cnh Cineplex, Multiplex gn trܩng Mission College cng l mt cng trnh xy dng v kin trc mi.

T nhng cng trnh kin trc , San Jose ܮc xem l ang khot ln ngܩi mt chic o mi vo nm 1996 ny. Hn th, vi nhng ngܩi San Jose am tܩng thnh ph ny nh Alan Hess ca San Jose Mercury News, San Jose ang trong nhng nm thng hi sinh.

LI CUI:
Nu bn khng hi lng mt s im hay ton b bi vit, mong bn "nh" tay cht cho bi khng ch tc gi "ng ti" khng thi m mt s tc gi khc ca mt s t bo khc nh US News and World Report, The San Jose Mercury News... cng "ng ti" lm bi ngܩi vit tham kho kh nhiu nhng t bo ny cho bi vit nh u nm ny.

Cui cng, tuy nm mi khi u ri, chng ti cng xin cu chc qu Ƕc gi mt nm tht thnh cng v hnh phc.


| Issue 501 | VIET Magazine Home Page | Online Subscription |