Phn hai cuc phng vn nhc s Trn Qung Nam:
SC GING KO GIA CI C V MI
TRONG CC VN VN NGH

NGUYN NINH HA thc hin
Trong s bo va qua, chng ti ng tm s ca nhc s Trn Qung Nam qua hai ca khc ni ting, Mܩi Nm Tnh C v Hai Mi Nm Tnh C. y l hai bn nhc ni ting m hu ht gii yu nhc ti hi ngoi v trong nܧc NJu bit ljn v yu mn. Trong ln gp g , chng ti cng nhau lan man v cc vn NJ khc lin quan ljn sng tc, cuc sng, quan h gia cc gii ngh thut nh trung tm sn xut, ca s, nhc s v c gii thܪng ngoi vn ngh... L mt nhc s sng vi vn ngh hi ngoi trong sut hn hai mi nm qua, nhc s Trn Qung Nam nu ln mt s vn NJ rt su sc v thng thn m chng ti xin gi ljn qu Ƕc gi trong phn hai ny.

Nguyn Ninh Ha: Gn y, anh c tc phm mi no v d nh g trong tng lai?

Nhc s Trn Qung Nam: Giai on ti, ti s lm vic nhiu lm. Ngoi vic vit sch gio khoa, v nhc Vit, ti vn tip tc theo ui trong sut my nm nay l son v nhc kch "Kim Vn Kiu". V nhc kch ging nh Les Miserables hay Phantom of the Opera vy. Kim Vn Kiu ܮc lm theo li nhc kch mi. Mi u, ti rt hng hi v ngh rng mnh c th a v nhc kch ny ln sn khu ln ܮc lin, nhng qua nhiu giai on, tnh ra thy chi ph qu cao, mt mnh mnh lm khng ni. Gii bo tr v thn hu Vit Nam khng sc Nj thc hin mt sn phm tn km ljn 300 ngn M kim. Sau , ti mun gim xung, lm chng trnh nh cha khong 500 ngܩi xem, nhng du nh nh th cng tn km ljn 30-40 ngn M kim. Con s ny cng ngoi tm tay mnh lun. By gi, ti d tnh in v nhc kch ny ra thnh tp nhc trܧc, trong c li nhc, bn dch ting Anh, nhc, v c ph bn na. Sau , ti s ra mt cng trnh ny dܧi hnh thc trch on, din mt s phn nh Nj ly ܮc s bo tr ri mi tnh trnh din ton b v Kim Vn Kiu. Cng c nhiu ngܩi NJ ngh ti a cho trung tm Thy Nga khai thc. Ti ngh Thy Nga c th s khai thc khng theo hܧng phc v ngh thut thun ty, cho nn s cng phu c th v th b km i hoc h s lm khc ti nhiu, nhng m c th cui cng ti phi i theo con ܩng . Ti ngh th tc phm ܮc trnh din tuy khng ging mnh cn hn l nm di trong t sch.

Mt s anh em thn hu cng thc y ti lm nhc ha tu, nhc New Age, ging nh Trnh Nam Sn va mi thc hin xong mt cun. Ti tnh nm nay ti s lm mt CD chuyn v ha tu.

u thng Nm, ti nh ra mt cun bng mi, cng gm nhng sng tc mi lun.

Nguyn Ninh Ha: Anh c ngh rng quyt nh ra bng vi nhiu nhc mi nh th trong nm 1996, anh s gp kh khn trong s tip nhn ca ngܩi thܪng ngon?

Nhc s Trn Qung Nam: m nhc Vit Nam ܮc nhiu ngܩi phn chia theo nhiu cch khc nhau. Nhc s Phm Duy phn chia theo cch lch s. Ti ngh cch chia khng y , v ti ngh mnh khng nhng chia theo lch s m cn da vo khuynh hܧng sng tc. Trong khuynh hܧng sng tc, phi c tnh cht m nhc trong . Tnh cht m nhc Vit Nam i song song vi khuynh hܧng sng tc ca ngoi quc. Tuy nhin, s i theo khng to ra nhng tro lu nh nhng tro lu ngoi quc. V d, ngoi quc, t c in sang th k 20 thnh bn c in. nܧc mnh cng vy. Trܧc y c mt s bi da vo ng cung nhng sau ny da vo m giai ca Ty phng ht. Tuy nhin, m nhc Vit Nam t 45-75, gia ti s nht vn l nhc Ballad - loi nhc phc v cho phng tr, nhy m nh Blue, Slow, Rumba... Bao gi cng b gn vi mt iu no . Cng vo giai on , ti M m nhc tri qua nhiu bin chuyn, t ragtime music cho ljn Jazz m Jazz cng c rt nhiu loi. Nhc Vit Nam khng theo nhng xu hܧng , v vn phi dnh vo iu Ballad. Bi nhc no cng theo li combo thi, mt iu nh mi, khng to tit tu ring. Thi gian Beattle xut hin, nhc Pop thi k 60, nhc M i theo kiu free rhythm v cch hnh m cng vy, c s mi l. Nhc Vit Nam khng c iu , kh ngho nn. Cho ljn by gi, cc nhc s Vit bn M b nh hܪng bi nhc M thnh t ha m ljn sng tc c v mi. Chnh ti cng vy, t nm 1975, nhng bi nhc ca ti c v (taste) mi ht, v giai iu cng vy. Ti tm nhng giai iu ngoi truyn thng ht, nhng m rt tic nhng bn nhc ca ti vi nhp mi khng ܮc khn gi Vit Nam chp nhn lin, thnh ra ti tr li sng tc kiu Ballad nh "Mܩi Nm Tnh C" v "Hai Mi Nm Tnh C" theo nhng iu rt d nhy m hay bi "Gi Bit Tnh Em" cng nm trong iu Rumba m thi. l li mnh ra mt qun chng, mnh sng tc theo kiu bnh c rܮu mi. Tuy nhin, c nhng bn ti lm tha thch theo tit iu mi ti mun nh "Cm n Tnh Em", "i Khng Bun C Su", "Ma Nng California"... S d ti phi ni di dng nh vy Nj mun ni rng trong nm mi nhng bi ti s lm v gii thiu l nhng bi mang tit iu mi, ch khng cn nm trong Ballad nhiu na. Ti ngh t gi tr i ti lm tha thch theo tit iu mi.

Nguyn Ninh Ha: nh hܪng ti thng mi?

Nhc s Trn Qung Nam: Ti ngh l s nh hܪng ljn thng mi ca ti. l sc dn ko. Trong ngh thut, vn chng, hi ha v c m nhc cng vy. l s dn ko t cc sc mnh, t nhiu pha, t thng mi bun bn (gii productions), t gii thܪng ngon v t c gii sng tc. Gii sng tc thܩng i nghch li hai gii kia, m do to ra sc dn ko. V d, anh l ha s a ra trܩng phi mi hoc l anh s b "cht" hoc l anh s chin thng rc r, tr thnh thn tܮng. Picasso chng hn. ng tng b chi v trܩng phi lp th, nhng cui cng thng lun c qun chng ln thng gia. Con ܩng ca ti khng th so snh vi Picasso, v ng l mi hon ton, cn ti l s sng to theo truyn thng c sn ca M.

Nguyn Ninh Ha: C th ni y l chin tranh gia nhc mi v nhc c?

Nhc s Trn Qung Nam: C th ni vy. Nu nhc mi d hn nhc c th nhc c cn sng di di. Nu nhc mi hay hn ri y khn gi s quay sang nhc mi. y l mt s dn ko, cn s rng m, s ng h ca gii thܪng ngon, gii sn xut, v c gii truyn thng na.

Nguyn Ninh Ha: Trong lnh vc sng tc, t nm 1975, nhiu nhc s Vit Nam ti hi ngoi hoc ܮc hc t trܩng M hoc b nh hܪng bi nhc M, trong lc gii sng tc trong nܧc khng c nhng hon cnh ny. Theo anh, c s khc bit no gia nhc trong nܧc v nhc Vit ti hi ngoi?

Nhc s Trn Qung Nam: ng v phm vi ni dung, hai hon cnh v khng gian khc nhau ng nhin c nhiu khc nhau. V mt nhc ng, trong nܧc, khuynh hܧng sng tc ang c v a din hn, nh s phc hi khuynh hܧng sng tc theo ln iu dn ca, to ra mt s nhc s sng tc theo khuynh hܧng . l mt ǥc th cho nhc Vit Nam lm ch khng phi u. D tit iu Ty phng nhng ln iu Vit Nam. Trong Vit Nam, cng c nhng nhm sng tc theo li nhc Pop ca M nh L Hu H, Quc Dng... Ri d m cn li ca nhng ngܩi b nh hܪng ca Trnh Cng Sn, Phm Duy, Cung Tin vn sng tc, to ra mt nhm mi. Cn mt nhm khc sng tc theo kiu t do nh h cm hng th no bung ra theo kiu ca h, bn ny kiu Ballad, bn kia kiu New Age... Trong khung cnh , Vit Nam ni bt khuynh hܧng ln iu dn ca, bi ba khuynh hܧng kia ngoi ny cng c. Cng c nhc s nh Nht Ngn, khi ng ta lm nhc, ng ta theo mt iu no , nh Rumba chng hn. ng Phm Duy th thܩng theo iu Slow rock hay Boston no . Nhm ca chng ti nh Trnh Nam Sn, c Huy v c Ngc Trng, S an th t do hn. Ngay c ln iu cng vy. Nhc ca c Huy, Trnh Nam Sn nghe hi ging ln iu Pop ca M. Vit Nam, trong dn tc ca mnh c ln iu dn gian, thnh ra khuynh hܧng ln iu dn gian phc hi to nn nt Ƕc o ring cho m nhc Vit Nam, to cho m nhc Vit Nam phong ph hn. Nhiu ngܩi bi quan cho m nhc Vit Nam lm, nhng ti khng ngh nh th.

Nguyn Ninh Ha: By gi chng ta bn ljn lnh vc ǩi sng v m nhc. Gn y, nhiu ngܩi NJ cp ljn vn NJ bn quyn. Nhc s Nam Lc va t chc mt talk show ni ting trn Little Sign TV Nam California. Vit Magazine trܧc cng dnh mt vi s NJ cp ljn vn NJ ny. Qua nhng bi bo v talk show , nhiu nhc s ln ting mnh m v vn NJ tc quyn. Ring anh, anh ngh g v vn NJ ny?

Nhc s Trn Qung Nam: Ti ngh chuyn bn quyn l chuyn ng nhin, khng c g Nj ǥt thnh vn NJ c. ng nhin l nhc s phi c bn quyn bi nhc ca h v khi bi ht m h sng tc ܮc s dng, h phi ܮc tr tin bn quyn ri. Ti sao trܧc y h khng ܮc tr bn quyn? L v vic lm bng nhc vo thi khng ܮc ǥt ra mt cch nghim tc. Mi u, ch l vic lm bng chi, ri sau mi ǥt thnh vn NJ kim tin. Ti nh vo thi gian trܧc, anh L c Cܩng c vi ti mt thi gian, v khi lm cun bng u tin, nh chng bao gi ni ljn chuyn bn quyn, l bi v khi ra cun bng chc g kim ܮc tin. Ra cun bng nhc, nhiu khi nh sn xut phi chu l l khc. Bn quyn M cng cng bng lm. Khi anh dng bn nhc ca ngܩi ta, anh chia % theo s bng bn ܮc. Nu tung ra mt cun bng m bn chng bao nhiu cun, th s tin bn quyn cng chng ng bao nhiu c. Vo do trܧc y, chuyn khng tr bn quyn l sai, nhng m hnh Ƕng khng tr c khi cng ng, bi ngܩi ta u bn ra ܮc bao nhiu bng u m tr. Vn NJ th hai l vic khng tr bn quyn c khi cng tt cho nhng nhc s cha ni ting. Nhng nhc s ny c khi mong ܮc s dng bi nhc ca h m khng cn ly tin bn quyn na l khc. Nhng m xy ra tnh trng ny th tr thnh iu khng hay. V d, nu s dng bi ca nhc s A m khng tr tin, h c thi quen s dng bi ca nhng nhc s khc m cng khng tr tin lun, d cc nhc s khc ni ting. Hn na, t 1975 ljn 1985, hu ht nhc s NJu sng bng nhng ngh khc ht, nht l nhc s sng tc. Ngay c c nhn ca ti cng vy, ti cha h sng bng ngh m nhc cho ljn 1985. Lc y, ti c th ngh rng nu ti lm ܮc vi ngn M kim mt thng th ti ly chi vi chc ng tin bn quyn? Ngܮc li, n lm mt ho ca mnh i. l mt hnh nh kh ngho nn ca chuyn bn quyn. By gi, ti a anh mt hnh nh phong ph hn. Cng xin tr li chuyn anh L c Cܩng. Bn nm sau, nghe ni anh ta tr thnh mt triu ph. Trung tm Lng Vn cng tr thnh triu ph sau bn nm, v cng tng t nh vy i vi cc trung tm khc nh Asia, v Thy Nga... n lc ny, chuyn bn quyn cng khng ܮc ǥt ra. Sau , mt s nhc s nh Trnh Nam Sn, Ngc Trng v ti... sng hon ton bng ngh m nhc, v bn quyn tr thnh mt ngun li. Ti tnh ra bi Mܩi Nm Tnh C thu dܧi hnh thc ny hay hnh thc khc cng ljn 60-70 ln, v chnh trong thi gian ngܩi ta thu nhiu nht, ti khng c ng xu dnh ti. K c nh sn xut b phim Xm Vng cng khng tr tin. Khng ai tr mt ng xu no ht. C mt s ngܩi tr cht nh nh Elvis Phng, Hng Lan...

Mt s bn b gy p lc. H ni ti sao anh ngho nh th, nhiu lc khng c mt ng xu dnh ti, trong lc c nhng cun bng c bi ca anh ܮc bn ti 10 ngn, 20 ngn bn, m anh khng ܮc ng no? Ti ni vi bn b l chuyn di v c nhiu l do lm. Ti c th vit th i, m iu ny (i tin) lm cho ti mc c lm. Ln th nht, ngܩi ta khng tr li th mnh bc. Ln th hai, th ba, mnh cng bc v ngh ging nh mnh i n xin ri. m ra, mt l mnh m n kin v hai l khng i na. Thc s m ni, trong thm tm, ti khng mun i, m ch mun ngܩi ta c thc vn NJ thi. Tuy vy, v sau ti vn phi i v cui cng, mt phn ba s trung tm dng bi ca ti tr tin. Ti ngh by gi l thi im tt Nj ǥt vn NJ ny ra. t nhiu cng phi tr, v c nhng bn nhc ch c th tr 30 M kim, nhng cng c nhng bn phi tr v phi tr cao, ty theo s bng bn ܮc. Nh nhc ca ti, ti ǥt ra ci mc t 200 M kim ljn 800 M kim cho mi ln thu. Gi c ty theo bn, c nhng bn ca ti khng ܮc khai thc nhiu, nu h khai thc th h cng gip ti, v ti s ly gi thp. Th nhng c nhng bn m ai cng i mua, v d bn Hai Mi Nm Tnh C c ti 4 hay 5 ngܩi i mua, lm sao ti ly gi thp ܮc. V by gi, khi ti ni chuyn gi c, ni chuyn bn quyn v i bn quyn, ti khng cn cm thy mc c na. Khng mc c bi v l vic mnh kim ra li tc Nj sinh sng Nj tip tc sng tc.

Nguyn Ninh Ha: By gi, cc trung tm c tr bn quyn ht khng?

Nhc s Trn Qung Nam: Rt ng hong.

Nguyn Ninh Ha: Nghe u, mt s trung tm no mun s dng nhc trong nܧc Nj trnh vn NJ phi tr tin tc quyn? Anh c bit g v chuyn ny?

Nhc s Trn Qung Nam: Xu hܧng ny c xy ra vi nm nay. Nhng nh ti ni, vn ha l mt s dn ko ca sc mnh, ca sng tc... V d nh nhc trong nܧc hay hn, th s khng (hay t) ai dng nhc ca nhc s y ht. Nhng nu sc sng tc y mnh hn, ra nhc hay hn, th xi nhc trong nܧc cng v ch. Nu bng ra bng 10 bi sng tc trong nܧc m bn ch c 1000 cun th nh sn xut s l to; nhng nu phi tr mt hai ngn M kim tin tc quyn cho nhng tc phm y m cun bng bn ܮc mt hai chc ngn bn th th tr tc quyn cn hn... Tm li, y l mt s dn ko, mt "cuc dž sc" ca ngh thut.

Nguyn Ninh Ha: Trong s dn ko hay "dž sc" , anh hnh dung kt qu s ra sao khi chng ta bܧc vo th k 21?

Nhc s Trn Qung Nam: Trong vi nm ti, thi gian ngn qu Nj o lܩng sc dn ko. Tuy th, ti ngh nhc sng tc ngoi quc, nht l California, s ginh phn thng trܧc sng tc ca trong nܧc, thng xa lm ch khng t u. Bi y mnh c nhiu ca s ܮc tha nhn bi qun chng ri. Mt khi thn tܮng ln ngi, ܮc tha nhn ri, th kh xung lm. Nhiu khi tn ti c vi chc nm. Nhng m ti tin on rng dng nhc ln iu dn tc nh Chic o B Ba, Ging Cu, L Diu Bng, Ngu Hng L Qua Cu... s xm chim bn ny.

y, khng ai lm hay hn trong nܧc v th loi y, v v vy nhc theo iu dn ca s xm nhp bn ny. Ngoi ra, mt s bi nhc hay theo kiu pop music trong nܧc nh ca Quc Dng, L Hu H... cng s trn sang bn ny.

Nguyn Ninh Ha: Gn y, thy anh chi c phiu nhiu. Mn php xin hi anh gia c phiu v sng tc, ci no "nui" anh nhiu hn?

Nhc s Trn Qung Nam: Chi c phiu, c thng mang li cho ti vi ngn nhng c thng lm ti mt vi ngn. Ti khng chi c phiu Nj sng. Mun chi c phiu Nj sng, mnh phi c nhiu tin. Khi no c nhiu tin, ti s tnh ljn chuyn chi c phiu Nj sng.

Nguyn Ninh Ha: Ny gi mnh ni v vn ngh m qun NJ cp ljn mt thnh phn khng th thiu trong vn ngh, l ca s. C iu no cn c khng gia nhc s v ca s khng anh?

Nhc s Trn Qung Nam: ng vy, ny gi mnh ni nhiu ljn m nhc m cha ni ljn mt gii c nh hܪng rt mnh i vi m nhc v gii nhc s nh ti l ca s v s Ƕc quyn. Nhiu ca s khng t ra tn trng nhc s. Khi h ht nhc ca ti, h c ngh l h ang cho ti mt ǥc n, v khng bao gi ngh rng chnh nhc s ang cho ca s mt ǥc n, d l nhc ca ti cng ni ting ch khng thuc loi vt i. Ca s ngoi quc coi trng nhc s, cho d ca s ni ting ljn u. V d, Barbara Streisand hay ca s khc khng ch tn trng nhc s, m thܩng khi cn ǥt tin trܧc cho nhc s vit nhc mi tinh cho h. Ca s M thc vn NJ quan h ny r hn. i lc, ti nh ca s ht nhc ca ti, mnh xin tr tin hn hoi, nhng h khng ht v cho rng h Ƕc quyn cho chnh h. Tnh trng ny khin cho ti phi tm kim v gii thiu nhng ca s mi nh Thanh Vn, oan Trang. Ti gii thiu nhng ca s ang ln ny mt cch nng nhit, bi v ti ngh phi lm nh th mi c ca s ht nhc ca mnh. Bn nhc Top hit c nh Mܩi Nm Tnh C hay Hai Mi Nm Tnh C, ti nh ca s VK, ng cng khng ht, KH cng khng ht, NL cng khng ht, YL cng khng ht... Nh c tr tin, ch khng phi nh khng. Bn nhc Top hit khng ng Nj nhng ca s ht ? H tr li h Ƕc quyn cho chnh h. Vy m ljn lc h cn nhc mnh, h s nht nhc ca mnh nh nht t thng rc ra xi.

iu khin ti phi i tm ca s mi Nj ht nhc ca ti. Nu nhng ca s mi ny th hin ܮc gi tr, l iu m lch s tt yu phi xy ra.

Nguyn Ninh Ha: Khng kh c v bi t qu vy anh?

Nhc s Trn Qung Nam: Ti ngh khng c g bi t c. Cui cng, tnh hnh ny to ra mt th dn co mi. Mt s nhc s thuc loi "cng u" nh Trnh Nam Sn v ti... s khng cho nhng ca s ht nhc ca chng ti na.

Nguyn Ninh Ha: Xin cm n anh dnh cho chng ti v Ƕc gi Vit Magazine nhiu thi gian.

| Issue 505 | VIET Magazine Home Page | Online Subscription |