Vn Trong Nܧc Qua Bo Ch Trong Nܧc
VN HAI GI
TI VIT NAM


LTS: Ti Vit Nam hin p dng hai gi: mt gi cho ngܩi trong nܧc v mt gi khc (thܩng cao hn) dnh cho ngܩi ngoi quc v Vit kiu. V d, gi v my bay kh hi Si Gn-H Ni l 1,300,000 ng (khong 125 -la) cho ngܩi Vit trong nܧc v l 330 -la dnh cho ngܩi ngoi quc. S phn bit gi ny c nhiu kin khc nhau v gy tranh lun. Dܧi y l hai kin trn t TBKTSG (Thi Bo Kinh T Si Gn) m chng ti trch ng li nguyn vn cho qu Ƕc gi tham kho. Mt kin ca tin s Lng Hu nh t trong nܧc v kin gnܮc li ca ng Lm B Chu, ch tch Hi ngܩi Vit yu nܧc (hay thn vi chnh quyn Vit Nam hin nay) ti Php. Bn cnh 2 kin ny, nhiu ngܩi ngoi quc sau khi i du lch Vit Nam tr v, than phin nhiu v s phn bit gi c (price discrimination) ti Vit Nam. Trong lot bi _In search of Beauty - North Viet Nam_ trong mc du lch trn bo San Jose Mercury News (ngy 25/2/96), cc k gi bo ny cng than phin v vn NJ hai gi ny.
KIN CA TIN S LNG HU NH: VIT KIU HAY NGOI KIU MUA HNG VI GI CAO HN DN TRONG NНC KHNG PHI L IU PHI L

Trn TBKTSG ngy 29-6-1995, mc S tay, ng Ninh Bnh a ra hin tܮng Vit kiu hay ngoi kiu thܩng phi mua nhiu mt hng vi gi cao hn ngܩi trong nܧc. y khng phi l iu phi l, m ci l ca n nm trong quy ch ngoi kiu, thuc phm vi quc t t php. Chng ti xin trnh by tm tt nh sau:

1. QUC TCH v NGOI KIU
Quc tch l si dy php l ni lin mt cng dn vi t quc ca mnh. T quan h php l y s c nhng quyn li v ngha v, th d nh phi ng thu Nj nh nܧc c ngn sch iu hnh gung my hnh chnh, lao Ƕng ngha v Nj xy dng t quc, nam cng dn phi thi hnh ngha v qun s Nj m bo an ninh t quc... Ngܮc li, nh nܧc s bo v cng dn ca mnh trn ton th gii, thng qua ta i s.

T quc tch s c khi nim kiu dn: khi mt ngܩi mang quc tch nܧc ny m sng trn lnh th nܧc khc, th gi l kiu dn. Th d ngܩi c quc tch nܧc ngoi, sng trn lnh th Vit Nam th gi l ngoi kiu, ngܩi Vit Nam sng trn lnh th nܧc ngoi th gi l Vit kiu. Khi nim kiu dn dng Nj phn bit vi ngܩi bn x, l nhng ngܩi mang quc tch quc gia m h ang sng.

2. QUY CH NGOI KIU
V ngoi kiu khc vi ngܩi bn x, nn v mt quc t t php c nhng quy nh ring cho ngoi kiu. Chng ta c th xp lm ba loi quy ch:

- Quy ch ngoi kiu ܮc u tin hn ngܩi bn x. l quy ch thi lj quc thuc a. Th d thi Php thuc, khi c tranh chp gia mt ngܩi Vit Nam v ngܩi Php, th ta n Php Vit Nam s xt x. Ta n Vit Nam ch ܮc xt x nhng tranh chp gia ngܩi Vit Nam vi nhau.

- Quy ch ngoi kiu v ngܩi bn x bnh ǣng. Quy ch ny thܩng ܮc th hin qua cc hip ܧc song phng: hai quc gia cam kt s i x bnh ǣng kiu dn nܧc ny nh l ngܩi bn x. Nhng ch bnh ǣng v quyn li kinh t, ch khng bao gi bnh ǣng v quyn li chnh tr.

- Quy ch ngܩi bn x u tin hn. y l quy ch thܩng p dng cho cc quc gia mun bo v li ch kinh t cho ngܩi bn x: nh vic ngoi kiu c th b cm lm mt s ngh ch dnh ring cho ngܩi bn x. V mt tnh cm, ngܩi bn x gn b vi qu hng mnh hn l ngoi kiu. V l, ngܩi bn x ng gp thu, lao Ƕng cng ch, thi hnh ngha v qun s... trong khi ngoi kiu chuyn li tc ca h v nܧc h. Ngܩi Vit Nam sng t quc c rng buc v ngha v v trch nhim i vi t nܧc khc Vit kiu. Vy nu ngoi kiu ti Vit Nam c mua hng gi cao hn ngܩi bn x th cng hp l thi."

KIN CA NG LM B CHU (Ch tch Hi ngܩi Vit ti Php)
"Trܧc tin, ti ng vi tin s danh t "kiu" dng cho nhng ngܩi lm n sinh sng trn mt nܧc m h nh c hoc c ng, th d Php kiu Vit Nam v Vit kiu Php. ng v mt php l, bt lun ngoi kiu Vit Nam hoc Vit kiu mt nܧc no trn th gii NJu phi tun theo lut php ca nܧc mnh ang , c quyn li nhng ng thi phi c ngha v, tr ngha v qun s. qua ri thi k thc dn hoc bn thc dn.

Ngoi kiu vo du lch cc nܧc trn th gii khi mua hng ha khng ch tr cng mt gi vi ngܩi bn x m nhiu khi cn ܮc u i, min thu bi thu (TVA). C phi v th m ta cho vic i x i vi h khc ngܩi bn x khng? C chn p ngܩi bn x khng? Hon ton khng, v ngܩi i du lch tiu xi ngoi t mnh (ǰi ra tin bn x) v nܧc s ti dng ngoi t l mt trong nhng ngun thu Nj pht trin kinh t, nng cao ǩi sng nhn dn, vn NJ c qua c li ch khng nn nhn n thun tr cng mt gi l u i ngoi kiu hoc Vit kiu nܧc ngoi v thm gia nh v qu hng.

Ti cha mun tranh lun v vn NJ hai gi: mt gi cho ngܩi ngoi quc v Vit kiu cao hn v mt gi cho ngܩi bn x, mc d ngܩi ngoi quc v Vit kiu khi vo Vit Nam khng phi ch tham quan thng cnh hoc thm gia nh m cn mang theo tiu xi mt s ngoi t ng k.

Ti ch khung vo quan nim ca tin s v "Vit kiu." Khi tin s vit "ngܩi VN sng t quc c rng buc v ngha v v trch nhim i vi t nܧc khc Vit kiu," ti khng r tin s c theo di phong tro yu nܧc ca ng bo VN nܧc ngoi trܧc Cch mng thng Tm, trong nhng nm khng chin bo v Ƕc lp, thng nht t quc v sau ny khi ha bnh lp li trn t nܧc VN khng? Cng ng ngܩi VN nܧc ngoi mang quc tch ngoi quc v iu kin lm n sinh sng nhng bao gi vn nh mnh l ngܩi VN. Tin s c phn bit ܮc quc tch v quc hn khng? y l ti cha ni ljn nhng ngܩi tuy xa t quc hng my chc nm tri vn gi quc tch Vit Nam.

Khng phi t nhin m "Ban Vit Kiu" ǰi thnh "y ban v ngܩi Vit Nam nܧc ngoi." Cc nh lnh o VN lun lun xem ngܩi VN nܧc ngoi l mt b phn khng kht ca dn tc v nh gi cao nhng ng gp ca chng ti. Ti ch nu ln hai s kin gn y nht: bn bo co ca th tܧng V Vn Kit ti Quc hi thng 12-1992 ni r: "Ngܩi VN nܧc ngoi l mt b phn khng th tch ri ca cng ng dn tc VN" v th ca Tng b th Mܩi gi cho Hi ngܩi Vit Nam ti Php nhn dp u nm Gip Tut 1994 c on sau y: "Cng nh ng bo trong nܧc, ti nh gi cao s ng gp ca phong tro ngܩi VN yu nܧc Php tri qua cc cuc khng chin ginh Ƕc lp dn tc, cng nh hot Ƕng ca b con hܧng v qu hng trong giai on hin nay" v chiu theo Ngh nh s 37/1990-iu 2 ca chnh ph: "nhng ngܩi cng dn VN, ng thi c quc tch khc (...) khi VN ܮc i x nh mi cng dn VN."

Vi hng thn tnh gp kin vi tin s v quan nim "ngha v v trch nhim ca "Vit kiu".

| Issue 508 | VIET Magazine Home Page | Online Subscription |