NGUY�N HU
Th�ng thܩng, t�i Vi�t Nam th�i C�ng H�a c�ng nh� t�i nhi�u qu�c gia kh�c tr�n th� gi�i, trܧc khi l�n b�c ��i h�c, c�n ph�i ho�n t�t b�c Trung h�c. N�i c�ch kh�c, ch� sau khi ��u �ܮc b�ng T� t�i to�n ph�n m�i �ܮc ch�p thu�n l�n b�c ��i h�c.

Tuy nhi�n, t�i m�t v�i ti�u bang tr�n nܧc M�, kh�ng c� s� b�t bu�c ch�t ch� nh� th�. Trong m�t s� trܩng h�p, nhi�u khi l�m ��n xin nh�p h�c m�t ��i h�c c�ng ��ng n�o ��, ngܩi sinh vi�n ch� c�n khai r� l� l�ch h�c v�n c�a m�nh m�t c�ch th�t ��n gi�n. N�u c� khai l� �� ho�n t�t b�c trung h�c r�i, �i�u n�y c�ng kh�ng c�n ph�i ki�m ch�ng hay ch�ng minh g� h�t... Nhi�u trܩng ��i h�c c�ng ��ng c� nh�ng ch��ng tr�nh gi�o d�c b� t�c, nh�m t�o �i�u ki�n cho nh�ng ai mu�n h�c l�i, mu�n c� b�ng c�p, c� c� h�i theo �u�i gi�c m� h�c h�nh c�a m�nh. �� c�ng l� m�t ǥc �i�m c�a n�n gi�o d�c Hoa K� m� �t c� n�i n�o kh�c tr�n th� gi�i c� �ܮc.

T�i Vi�t Nam th�i x�a, b�c Trung h�c thܩng c� hai s� l�a ch�n th�t r� r�t: n�u c� kh� n�ng v� v�n ch��ng th� sau khi ��u xong T� t�i b�n ph�n s� ti�p t�c h�c ban Tri�t L� Nj sau n�y �i v�o c�c ��i h�c Lu�t khoa, V�n khoa, v.v... N�u sinh vi�n c� khi�u v� To�n v� Khoa h�c s� ch�n ban To�n hay Khoa h�c Nj sau khi t�t nghi�p �i v�o c�c ng�nh Y khoa, Khoa h�c c�a b�c ��i h�c.

T�i Hoa K�, kh�ng nh�t thi�t c� m�t s� b�t bu�c t��ng t�. Sinh vi�n �ܮc t� do ch�n l�a b�t c� ng�nh g� m�nh th�ch � b�c ��i h�c. Sau v�i n�m h�c t�i m�t ��i h�c c�ng ��ng, ngܩi sinh vi�n sau khi ho�n t�t kho�ng 60 t�n ch� (units) s� �ܮc c�p b�ng AA hay AS. Sau ��, sinh vi�n xin thuy�n chuy�n l�n m�t ��i h�c 4 n�m h�c ph�n c�n l�i (n�m th� ba v� th� t�) Nj l�y b�ng c�p BA hay BS, t��ng ���ng v�i b�ng c� nh�n c�a ta...

Sau khi mi�n Nam s�p ǰ, h�ng nhi�u tr�m ng�n ngܩi Vi�t Nam �� l�a tu�i �� � �t t�i c�c ��i h�c Hoa K� Nj trau d�i ki�n th�c. Nhi�u ngܩi v�o ��i h�c Nj t�m c� h�i ti�n th�n, v� m�t s� ngܩi v�o ��i h�c Nj h�c ti�ng Anh (ESL) nh�m t�ng kh� n�ng h�i nh�p v�o cu�c s�ng Hoa K�. Tuy v�y, v�n kh�ng thi�u ngܩi h�c cho gi�t th�i gian v� kh�ng bi�t l�m g�, h�c v� m�t "y�u t� kh�c" nh� �ܮc th�m m�t v�i tr�m ti�n tr� c�p �i h�c m� ch�nh ph� c�p h�ng th�ng hay h�c v� "m�t s� b�t bu�c" n�o ��, m� kh�ng nh�m m�c ��ch gi�t b�ng c�p n�y hay b�ng c�p n� hay c�ng kh�ng nh�m m�c ��ch t�ng hi�u bi�t... D�u con s� ngܩi h�c ki�u n�y kh�ng nhi�u, nh�ng nhi�u ngܩi g�i l�i h�c �� l� "h�c ��i".

Thu�t ng� "h�c ��i" tuy nghe h�i ph� ph�ng, nh�ng �� l� chuy�n c� th�t c�a m�t s� ngܩi trong ch�ng ta t�i Hoa K�.