Cm nim nhn ngy Pht n
TNH "BT NH"
CA PHT PHP TRONG HНNG CU KH

TM NGUYN NGUYN CHU

Trit l ca Pht gio c mc ch l lm cho con ngܩi ǩi c thc r rng v thn phn lm ngܩi v v cnh gii m mnh ang sng. Nhng vn NJ m Pht php thܩng nhc i nhc li l au kh v Gii thot.

Mc ch chnh ca o Pht l a con ngܩi ljn ch GII THOT. c Bn S Thch Ca ni mt cch bng by rng: "Nܧc trong bn bin, ch c mt v l v gii thot."

Nhng, ti sao li ni ljn gii thot? Cuc ǩi u phi l ngc t giam hm? Bao nhiu con ngܩi, t xa ti nay, ai cng hm h vo ǩi v bin cuc ǩi nhn th thnh mt CUC UA I TM HNH PHC, TM NIM VUI trong mi cch th hin hu. Trong cuc chy ua tm hnh phc y, c nhiu ch thuyt ܮc nu ra, ngܩi ta nhn danh HNH PHC-T DO ca LOI NGОI Nj m ra nhng cuc tn st nhn loi... v hu qu l TH GII KHNG C MT GI AN VUI CH THC. DC VNG to ra PHIN NO v C NGHIP nn loi ngܩi phi ni tri trong bin kh au, trong vng mu l... cha ni ljn bnh tt v nn tai...

Ni ljn gii thot l ni ljn s ci m, ljn s dt b cc rng buc v thn xc cng nh v tm hn. tܪng gii thot ch c th sng ln trong tr tu, khi chnh bn thn mi con ngܩi cm thy s rng buc, cm nhn s vy hm ca ngc t hu hnh hay v hnh, ngha l khi con ngܩi "ܮc thn chng" (self experienced) v nhng kinh nghim t ngc v kh au ca thn phn lm ngܩi. Ngܩi cha tng tri qua cc kinh nghim trn, hoc c tri qua, nhng cha c dp thc tnh Nj nhn li bn thn mnh, th cha c iu kin Nj chim nghim ܮc nim gii thot.

Do , con ܩng Gii Thot m o Pht NJ ra bt u t nhn thc "I L B KH." Tin NJ ny b nhiu ngܩi cho rng l thi Ƕ "ym th bi quan."

Nhn thc v au Kh ca cuc ǩi l chn l th nht trong bn bc tܩng vy hm ǩi ngܩi: SINH, LO, BNH, T (Sng, gi, bnh, cht).

Tht vy, d bn l ai, l ci g trong th gii "ta b" ny, th bn cng s khng th thot khi 4 bc tܩng vy .

Nhn thc "i l bin kh" l mt vn NJ then cht ca qu trnh tm hܧng gii thot, tm v an vui. Nhn thc ny c nhiu tc dng khc nhau i vi con ngܩi:

- i vi hng ngܩi c cn c ln, c duyn gic ng th nhn thc ny l mt th thuc mu nhim, mt phng tin gip h vng tin trn ܩng tm gii thot, vܮt bin kh, ri bn m Nj v ni an vui, t ti...

"i ngܩi snh hoa n
Ti tn theo nh dng
Ngha v thܩng sng t
Vn vt c t dng"
Nhn gian bao cnh kh
Qun tm qun v thܩng,
Lng trn thi vn vng...
(V Lan H.)

- Nhng i vi nhng ngܩi yu ui v tinh thn, thiu kh nng suy nim, th y l mt th thuc nguy him c th gy ra nhiu khng hong trong cuc sng.

Mt bn th v nhn thy cuc ǩi lm phin no nn ra sc dit tr nguyn nhn gy kh au phin no, Nj chuyn to cuc ǩi h ly thnh an vui thanh thn; mt bn th v nhn thy cuc ǩi l kh m m ra chn nn, ri bung xui "nhm mt a chn" v thܩng b chm su trong bin kh, hoc c ngܩi chy trn kh au bng cc phng tin nhanh chng d dng, nhng tm b... nh tn hܪng nhng dܫng cht trn gian (nouritures terrestres) trong "cuc vui y thng, trn cܩi thu m," "dng tu" Nj "ph thnh su..." (Dc ph thnh su tu dng tu) thm ch dng ma ty hay Ƕc dܮc...

Nhn thc v kh au l mt nhn thc cn bn m ǩi ngܩi ai cng phi th nghim Nj cuc sng c mt ngha ch thc. V " ǩi cha tri iu linh. Th thin vn kip cha thnh th nhn." C iu cn lu l s kh au y khng phi ch l nhng cm gic khng thch hp vi cc gic quan hay c nng vt cht. Ting kh -DUKKHA- trong o Pht bao gm: V NG, BT TNH, V THОNG, V MINH.

V NG L TH NO?
Khi bn xng l Ti, th "ti l ci g y? T chnh bn thn ta l mt tp hp nhng ci g m ta chng nhn bit v chng lm ch ܮc (m au, bnh tt, d ng chng hn). Ta tܪng mnh t do, s thc ta l mt tn n l ca ham mun, ca khoi lc, ca gin d, t i v si m. Nhiu lc tnh tm suy ngh li, ta khng bit ta l ai na? l V Minh (ngha l u ti).

V THОNG v BT TNH
Ngܩi ǩi thܩng ܧc mong s c nh, s trܩng cu, ǥc bit l trong danh vng v yu ng, nhng v tr, vn vt c ci g ng yn u? Nܧc chy, my tri, hoa n, hoa tn, trng trn, nguyt khuyt, l xanh, l vng, l rng, cc t bo sinh dit tng giy trong mi c th... mi mt pht tri qua lm cho ta gi i mt cht, nhc ljn bܧc i ca thi gian l nhc ljn qu trnh hy dit t thn:

"Thm mt tui ngha l mt i mt tui
n xun v ngha l tin xun i."

V tr v thܩng nn tm ta khng th no yn n. Lng ta cng nhiu m ܧc, nhiu vng Ƕng th ni kh cng gia tng. Thi gian l nguyn nhn gy ra nhiu bt an, nht v n bin thin nghch chiu vi dc vng v ܧc m ca lng ngܩi: mong n chm li, n s tri mau, mong n qua mau, n tr li!

"Mt ngy khng thy nhau di bng ba nm"
"Mt gi Ǯi ch di nh th k"
"Trm nm l ngn, mt ngy di gh!" (Tn )

Nu "khng ai c th tm hai ln trong mt ging sng" th ta cng khng bao gi ܮc thc s sng trong hin ti! V hnh tܧng cuc ǩi m ta cm nhn l mt hm s ca thi gian F(t). Ci m ta mnh danh l "hin ti" cha bao gi c thc. Khi ta ni "By gi l 1 gi th khng cn l 1 gi thc s na m l 1 gi + x..." Ha chng ta ch c qu kh v tng lai. M tng lai l ci cha ljn, l lnh vc ca "Que sera, sera" ca "What will be, will be" nn cng lm cho ta bt an hn na! Bt an l v ta khng lm ch ܮc tng lai mt cch chc chn.

Nh th th nhn thc kh au s a ta v u? Nhn thc cng l mt nguyn nhn a ljn kh au: "cng bit nhiu cng thm kh" nh Victor Hugo, mt vn ho Php ghi nhn "Qui augmente sa science, augmentera sa souffrance." Th th khng hiu bit hoc hiu bit t c bt ܮc kh au khng? Pht php c nht thit bt buc phi tu tnh, tr gii theo cc khun kh gii lut tu vin mi gii thot khng?

C cch no khc Nj t ljn an vui khng?

Cu tr li l: c. V o Pht khng phi l mt m gio iu c nh, nhng khun thܧc bt di dch qua cc thi i. PHT PHP l mt "PHP BT NH" ty theo thi gian, khng gian m uyn chuyn vi cn c, hon cnh v trnh Ƕ ca chng sanh. Tnh cch "Ty duyn" ca gio l Pht th hin mt cch sinh Ƕng trong cc thin vin khp ni trn th gii. Tu theo cch no m t ljn s gii thot ch thc l ܮc.

Hng trm nm trܧc, Hu Sinh thin s ni:
"Php bn nh v Php
Phi hu duyt phi khng
Nhܮc nhn tri th php
Chng sinh d Pht ng"
ngha l:
Php t cn bn cng ging nh khng c Php
Chng phi c cng chng phi khng
Nu ngܩi ǩi hiu ܮc Php y (c v khng)
Th chng sanh cng vi Pht ging nhau.

Cu ni trn lm ta lin tܪng ljn hai cu:
"Y kinh nht t tam th Pht oan
Ly kinh nht t tc ng ma thuyt"
ngha l:
"Nu c da vo tng ch trong kinh s to oan cho ba ǩi Pht
Nu xa la mt ch trong kinh th s ging nh li ni ca ma."

y l s uyn chuyn ca Pht Php. Thuyt Php nhng khng chp Php, v chp php cng l mt chp m li l mt chp ln hn mi chp khc, n thuc v mt t duy, rt tai hi cho gii thot v cu Ƕ.

Vi tnh cch bt nh ca Php, gio l ca Pht l mt con ܩng dung thng, tn trng s t do tuyt i ca t tܪng trn hnh trnh tm an vui hnh phc cho bn thn v cho nhn loi. Gio l ca o Pht vܮt ra khi mi vܧng mc do t duy Ƕc tn em li, cho nn, o Pht thm nhp vo x hi u, M mt cch su xa, thm lng m vng chc.

Thm nhp ܮc ngha "Php bn nh v Php", ngܩi hnh o s d dng hin thn v dn thn vo mi hon cnh ca cuc sng Nj thc hin s cu gip, a con ngܩi ra khi s kh au, em li an vui...

Tht vy, nu cuc ǩi kh au ca chng ta c "v bin phin no" cn phi on dit th Pht cng sa son cho ta "v lܮng php mn" Nj tu tr. iu quan trng hn ht l dp bt TM SN, ni nm na l lng t i, t kiu Nj c th n nhn s dung thng mu nhim. SN TM l mi nguy hi rt ln. Kinh c cu:

"Nht nim sn tm khi
Bt vn chܧng mn khai!"

Ch mt nim sn tm m 80 ngn ca chܧng nghip m ra, i tht l kinh khng! Ly Pht.

| Issue 510 | VIET Magazine Home Page | Online Subscription |