PHM CH´

"Genius is one percent inspiration and ninety-nine percent perspiration."
THOMAS EDISON

LTS: ñây không phäi là lÀn ÇÀu tiên mà "Man of the Year" cûa tåp chí TIME là m¶t ngÜ©i Á châu ho¥c gÓc Á. Mahatma Gandhi, HÒ Chí Minh, MË Theresa v.v... Çã tØng ÇÜ®c ch†n vào Çiå vÎ này. NhÜng Çây là lÀn ÇÀu m¶t khoa h†c gia tranh ÇÃu vi khuÄn bÍnh AIDS, m¶t Çåi h†a còn làm nhân loåi bó tay, ÇÜ®c vinh danh.

S au hÖn 15 næm ghê r®n, tránh né, chÓi bØa và thÃt v†ng, có vÈ nhÜ nay khoa h†c Çã s¡p Çánh bÆt låi ÇÜ®c bŒnh AIDS.

Trong lÎch sº loåi ngÜ©i, có nh»ng giai Çoån hoàn toàn ÇÜ®c các bŒnh dÎch ÇÎnh nghïa và Çánh dÃu. Næm 1347 là næm cûa dÎch tä và dÎch håch tràn qua và Âu châu, Ý và Ç¥c biŒt là Çäo Sicily, sau khi các nhà buôn Tatar mª ÇÜ©ng m§i, chuy‹n hàng xuyên qua Trung Á. ChÌ trong 4 næm, "DÎch ñen" này quét såch gÀn 30 triŒu ngÜ©i. Vào næm 1520, quân Ƕi cûa Tܧng Cortés truyŠn nhiÍm vi khuÄn ÇÆu mùa vào MÍ Tây CÖ, gi‰t ch‰t hÖn nºa dân sÓ bän xÙ gÓc Incas này. Vào cuÓi Th‰ chi‰n thÙ NhÃt, m¶t loåi vi khuÄn hi‹m Ƕc cûa bŒnh cúm (influenza), Çem tº thÀn ljn cho hàng ngàn quân lính cä hai phe, trong các giao thông hào tåi trÆn ÇÎa Pháp QuÓc. ñ‰n lúc Çã lan tràn qua dân chúng thôn quê và thành thÎ, cÖn cúm hi‹m Ƕc này Çã tiêu diŒt trên 21 triŒu Çàn ông, Çàn bà và trÈ con trên kh¡p th‰ gi§i, nhiŠu hÖn cä sÓ tº vong vì chi‰n tranh !

Hi‹m h†a kh¡p th‰ gi§i

Ngày nay, chúng ta sÓng trong phÆp phÒng, e ngåi bŒnh AIDS (tÙc SIDA tåi nh»ng quÓc gia dùng thuÆt ng» khác), m¶t loåi dÎch tân th©i Çi du lÎch b¢ng phän l¿c cÖ và nh¡m Çâm th£ng vào sÙc kháng c¿ chÓng bŒnh ngay trong chính cÖ th‹ mình. HÖn 15 næm sau khi nh»ng l©i ÇÒn vŠ "BŒnh cûa ngÜ©i gay" rÌ tai khá nhanh tØ New York ljn San Francisco, Çã có gÀn 30 triŒu ngÜ©i, ÇÒng tính luy‰n ái ho¥c không, dân nghiŒn chích thuÓc ho¥c chÌ là bé m§i sanh, bÎ vi khuÅn HIV xâm nhÆp và gây ra cæn bŒnh vô phÜÖng cÙu sÓng này. Tåi Bangkok cÛng nhÜ ª Zurich, m†i ngÜ©i già trÈ ÇŠu lo âu, các bác sï Çã thº nghiŒm Çû thÙ phÜÖng cách. NhÜng sÓ con bŒnh ti‰p tøc gia tæng.

NhÜng næm 1996 này, lÀn ÇÀu tiên, có m¶t tia hy v†ng månh më hÖn. Vào ÇÀu mùa Hè, các bŒnh nhân AIDS dùng nh»ng "cocktails" pha tr¶n nh»ng thuÓc chÓng vi khuÄn v§i các chÃt ÇÓi kháng rÃt månh "Protease inhibitors" theo ki‹u chúng ta tr¶n nh»ng loåi rÜ®u månh, b¡t ÇÀu có dÃu hiŒu hÒi phøc. SÓ lÜ®ng vi khuÄn Ço ÇÜ®c cûa h† giäm xuÓng rÃt Çáng k‹. SÓ lÜ®ng T-cells, nh»ng t‰ bào Ç¥c biŒt chuyên vŠ kháng c¿ cûa cÖ th‹, gia tæng månh. NhiŠu nhà thÜÖng chÙa bŒnh nhân AIDS dài hån b¡t ÇÀu thÜa th§t bŒnh nhân hÖn, vì h† Çû khä næng vŠ sÓng låi ª nhà.

Bác sï Y khoa David Ho

RÒi ljn tháng Bäy, tåi ñåi h¶i QuÓc t‰ vŠ bŒnh AIDS nhóm h†p tåi Vancouver, Canada, m¶t bác sï chuyên gia vŠ vikhuÄn h†c tên David Ho báo cáo v§i th‰ gi§i m¶t thº nghiŒm thành công và rÃt hÙa hËn. Khi cho các bŒnh nhân, ª trång thái sÖ khªi nhÃt cûa cæn bŒnh, uÓng nh»ng liŠu thuÓc "cocktails" có chÙa Ç¿ng các "protease-inhibitors" này, nhóm nghiên cÙu cûa ông Çã gÀn nhÜ giäm ljn sÓ không vi khuÄn trong máu và các t‰ bào quan tr†ng. N‰u phÕng Çoán theo nh»ng mÅu và sÖ ÇÒ toán h†c, nhÜ thÜ©ng phäi tåo trong sinh vÆt h†c, và cho các thº nghiŒm thành công cûa NASA, h† nhÆn xét r¢ng nh»ng bŒnh nhân nhÜ vÆy së hoàn toàn "giäi phóng 100 %" khÕi vi khuÄn HIV.

Bác sï David Dai Ho sinh næm 1953, ngày 3 tháng 11 tåi Taichung, ñài Loan. Cha mË Ç¥t cho tên "ñåi" là vì hy v†ng së làm ÇÜ®c "Çåi s¿" trong tÜÖng lai. Tuy cha anh phäi làm viŒc xa lúc anh còn nhÕ, David khác em trai mình, và thích sÓng riêng, lo h†c hành hÖn và nghiên cÙu vŠ Çåo Lão. Sau khi giaÇình di dân qua Los Angeles lÆp nghiŒp m¶t th©i gian, David h†c vÆt lš tåi MIT rÒi Caltech, ÇÆu cº nhân, rÒi chuy‹n qua Harvard Medical School. V§i m¶t v® và ba con, nay anh ti‰p tøc làm viŒc nhÜ Giám ÇÓc cûa Aaron Diamond AIDS Research Center tåi New York City.

A Team Effort

Dï nhiên, ngày nay không th‹ còn loåi Louis Pasteur nghiên cÙu m¶t mình, vì các bŒnh phÙc tåp hÖn nhiŠu, và tÓn tiŠn thuÓc men, cÖ sª, máy móc chuyên nghiŒp hÖn. Tuy là ngÜ©i gÓc Á thông minh và l‡i låc tåi Hoa Kÿ này, bác sï David Ho Çã không th‹ nào thành công n‰u không có nh»ng công trình cûa hàng ngàn khoa h†c gia khác, Çû m†i ngành và tØ mhiŠu quÓc gia khác nhau trên th‰ gi§i, nghiên cÙu vŠ bŒnh này, hay n‰u nhóm cûa ông Çã không ngày Çêm thº nghiŒm vŠ vi khuÄn HIV và các "proteinase inhibitors." Vä låi giá m¶t liŠu dÜ®c phÄm "cocktail" không phäi chÌ 4 ho¥c 5 ÇÒng Çô-la nhÜ m¶t "Margarita" hay "Gin-Fiss" ª quÀy rÜ®u, mà là 20,000 MÏ kim m‡i næm. ñiŠu này khi‰n khó có hãng bäo hi‹m nào kham n°i cho hàng vån ngÜ©i, và cÛng së cän trª s¿ trÎ bŒnh tåi các quÓc gia ÇŒ tam, nghèo Çói.

Hy v†ng vào các thuÓc m§i

Tuy nhiên, m¶t ÇiŠu rÃt quan tr†ng mà ta Çã h†c ÇÜ®c sau s¿ phát hiŒn này là "cæn bŒnh AIDS không phäi là vô phÜÖng cÙu ch»a" ! Và Bác sï Ho Çã ÇÙng trên quan niŒm phäi Çánh månh, dánh nhanh các quân vi khuÄn ngay tØ giai Çoån ÇÀu, vì, trái v§i lÓi suy luÆn c° Çi‹n cûa các khoa h†c gia tØ trܧc, vi khuÄn HIV không "ngû" m¶t th©i gian trong cÖ th‹ chúng ta. Chúng gia tæng rÃt nhanh và ... rÃt s§m ! Và nh»ng phÜÖng pháp dùng thuÓc "cocktails" c¿c månh Çã mª thêm m¶t cºa quan tr†ng.

LÎch sº

ñï nhiên, David Ho së không n°i ti‰ng và tên anh së không ª trên miŒng lÜ«i m†i ngÜ©i nhÜ tên Bill Clinton, ho¥c Bill Gates. NhÜng Ç©i thÜ©ng có nh»ng ngÜ©i có tên lên báo, và nh»ng... ngÜ©i khác làm lÎch sº. M¶t ngày nào Çó, khi ngÜòi ta vi‰t vŠ sº th©i chúng ta, bi‰t Çâu tên cûa nh»ng con ngÜ©i tiên phong tranh ÇÃu bŒnh AIDS së ÇÜ®c nêu lên nhÜ nh»ng anh hùng th¿c s¿ cûa giai Çoån này. Nh»ng nhân vÆt cÙu nhân Ƕ th‰, nh»ng ngÜ©i có nhiŠu can Çäm "Ç¥t các câu hÕi và tìm nh»ng câu trä l©i sâu ÇÆm" !

"We make our world significant by the courage of our questions and by the depth of our answers.’
Carl Sagan