[ 618 ]
[ VIET Magazine ]

[ Advertisement ]
[ VPS Fonts ]
[ Links ]
[ About Us ]
[ Subscription ]
[ E-Mail ]
VIT �O
Ngܩi Vi�t, m�ng lܧi k� thu�t
v� cu�c c�ch m�ng th�ng tin

B�i Anh ng� "Virtual Vietnam" c�a Andrew L�m, ��ng tr�n The San Jose Mercury News, Sunday, October 12, 1997 ("Opinion")
PHM CH� d�ch

H �m kia, khi �ang lܧt tr�n m�ng lܧi World Wide Web, t�i t�nh c� ch�m v�o m�t kho�ng thu�c th�i xa x�a c�a m�nh: m�t khu v�c m�ng lܧi (Web site) b�n lu�n v� c�c ti�u thuy�t c�a nh� v�n Trung hoa Louis Cha, b�t hi�u Kim Dung (Yin Jong) m� c�c b� chܪng �� t�ng nu�i n�ng tr� tܪng tܮng th� �u c�a t�i.

V�o nh�ng bu�i chi�u ng�i džc s�ch Kim Dung trong vܩn hoa c�a m� t�i, t�i c�ng t�ng l� m�t anh h�ng �ang �i t�m: t�i �i t�m ki�m quy�n s�ch �� b� m�t, v�i nh�ng b� quy�t v� k� thu�t v� c�c chi�u Ƕc, t�i ��nh b�t qu�n cܧp tr�n c�c ��nh n�i ph� tuy�t, v� luy�n h�c cao si�u thu�t ngh� c�a c�c s� ph� l�p d�, s�ng trong hang ��. K� ni�m cu�i c�ng t�i c�n l�i c�a Vi�t Nam trܧc khi bܧc l�n chi�c phi c� v�n t�i C-130 l�c nh�c ngܩi t� n�n Vi�t kinh ho�ng v�o th�i chi�n tranh Vi�t-Nam k�t th�c c�ng ch�ng l�y g� l�m gh� r�n hay ��y nܧc m�t c�. V�a nghi�n ng�u xong trang cu�i c�a quy�n "Anh H�ng X� �i�u," t�i tܪng tܮng nh� m�nh �ang leo l�n m�t con chim kh�ng l� bay v� ph��ng ��ng, v� m�t c�i huy�n th�ai v� ��y v� b�.

Trong th�i gi�c gi�, ti�u thuy�t Kim Dung qu� l� m�t th� v� m� tr� con v� ngܩi l�n NJu h�n hoan džc, nh�ng �� qua l�u r�i. V�y m� 22 n�m sau, v� xa c�ch c� m�t th� gi�i, k� �c �� hi�n l�i tr�n m�n �nh m�y �i�n to�n c�a t�i: ti�u s� c�a Kim Dung v� s� hi�u bi�t c�a �ng v� chܪng thu�t, l�ch s�, thu�c B�c v� c� nh�c, t�t c� NJu �ܮc ph�i b�y v� truy�n b� x�u r�ng, b�n c�i v� khen ng�i.

M�t c�ng ��ng Vi�t-Nam to�n c�u �ang t� t� c�u t�o tr�n Internet. Khu v�c https://www.vnet.org, m� qua �� t�i �� t�m l�i �ܮc Kim Dung, t�o cho t�i m�t "c�y c�u tuy�t di�u giao ti�p v�i v�n ho� Vi�t-Nam." V� th�t v�y! Qua c�a ng� ��, t�i �� g�n nh� nh�y �ܮc v�o t�c kh�c nh�ng v�ng kh�c, nh�: VietPoetry (Th� Vi�t), VietTech (K� thu�t Vi�t), VietSoft (Nhu li�u Vi�t), VietStory (Truy�n Vi�t), VietMusic (Nh�c Vi�t), VietTravel (Du l�ch Vi�t), Vi�tNews (Tin t�c Vi�t), v� nhi�u h�n n�a. Trong th� gi�i digital n�y, t�i �� t�m th�y VirtualVietnam ("Vi�t �o").

V�ng, m�t ngܩi v�i m�t m�y �i�n to�n v� m�t modem c� th� t�m �ܮc g�n nh� t�t c� nh�ng g� "Vi�t-Nam," t� nh�ng toa ch� d�n gia ch�nh ljn c�ch h�n h�, t� nh�ng b�i h�c s� ljn c�c d� ki�n v� b�u ph�m, tem c� v� ti�n ��ng c�c x�a, t� t� vi Vi�t ljn nh�c c� truy�n, t� th�o lu�n v� nh�ng tr� gi�i tr� ti�u khi�n t�i ��a ph��ng ljn b�n c�i v� ch�nh tr� b�n nh�.

Trong t�c ph�m "Tribes," Joel Kotkin mi�u t� m�t b� l�c th� gi�i v�i tinh ch�t ��i �� th� nh� l� m�t nh�m ph�i h�p �ܮc m�t � th�c m�nh m� v� qu� kh� chung c�a m�nh v�i "hai y�u t� quy�t ��nh cho th�nh c�ng trong th� gi�i m�i: ph�n t�n ��a l� v� l�ng tin tܪng v�o ti�n b� khoa h�c." Nh�ng v� d� ch�nh c�a Kotkin g�m c� ngܩi Do Th�i, T�u, Nh�t v� �n. C�c nh�m ��, tr�ng c�y v�o t��ng �i v� t�n c�n nhau, �� t�o ra nh�ng h� th�ng th� gi�i cho ph�p h� "ho�t Ƕng h�p l�c ra ngo�i nh�ng gi�i h�n c�a qu�c gia v� ��a ph��ng."

Ngܩi Vi�t h�i ngo�i l�m sao gi�u c�, n�i k�t v� v�ng v�ng kinh t� �ܮc nh� c�c v� d� �ng Kotkin ��a ra? Nh�ng kho�ng 2 tri�u ngܩi ch�ng t�i �� ph�n t�n tr�n kh�p n�m ch�u t� khi chi�n tranh ch�m d�t, v�, tuy nh�ng nh�m s�c t�c kh�c c� th� c�ng c� "l�ng tin v�o ti�n b� khoa h�c," ngܩi di d�n Vi�t dܩng nh� �� chuy�n bi�n ni�m tin �� th�nh m�t th� t�n gi�o m�i.

V� kh�ng � ��u kh�c, l�ng tin v�o khoa h�c r� r�t h�n l� t�i Thung l�ng Silicon n�y. Gi�o s� Chung Ho�ng Ch��ng, d�y khoa nghi�n c�u Vi�t-M� t�i ��i h�c San Francisco State, n�i: "Ngܩi M� g�c Vi�t �� hܪng �ܮc nhi�u, �ܮc l�i l�c c�a s� ph�n th�nh k� thu�t cao t� th�p ni�n 80. Th�t kh�ng ph�i l� �i�u ng�u nhi�n m� d�n s� Vi�t h�i ngo�i l�i s�ng t�i Qu�n Santa Clara."

Theo �ng Ch��ng, ��i v�i m�t nh�m di d�n y�u k�m v� sinh ng� nh�ng v�i kh�t v�ng cao Nj ti�n th�n, c�ch hay nh�t l� tr� th�nh nh�ng k� thu�t gia. "B�n c� th� �ܮc hu�n luy�n ch�a ��y 6 th�ng r�i ra l�m �ܮc 12 ��ng m�t gi�. Ngܩi Vi�t l�m th�m gi� ph� tr�i, v�o cu�i tu�n, v� nhi�u ngܩi c�n g�nh c� hai, ba jobs."

�ng Nguy�n Xu�n Nam, ch� b�t c�a Vi�t magazine, m�t t�p ch� th� gi�i v�i b�n doanh t�i San Jose, b�y t�: "D� nhi�n, chi�n thu�t kh�ng ch�m d�t � ��y. Ngܩi l�n th� �i h�c tr� l�i, v� ch�ng t�i n�i cho m�y ��a nh� l� ph�i h�c, ph�i ch�m ch� h�c, ǥc bi�t l� c�c m�n khoa h�c. N�u ch�ng ta c� m�t ǥc t�nh d�n t�c, th� �� l�: Ch�ng ta ǥt gi�o d�c l�n tr�n h�t. T�i Thung L�ng Hoa V�ng, r�t cu�c ngܩi Vi�t ta ho�t Ƕng � c� hai ��u c�a k� ngh� hi-tech (l�p tr�n cao v� l�p s�n xu�t � dܧi)."

V�i t� b�o Vi�t �� l�n m�ng lܧi v� online c�ch ��y ba n�m, �ng Nam coi m�i li�n h� c�a ngܩi Vi�t v�i k� thu�t khoa h�c t�iThung l�ng Silicon nh� m�t cu�c t�nh, khi ngܩi di d�n l�n m�nh trong m�t v�ng ��t t�t l�nh. "Ch�ng t�i g�i Silicon Valley l� �Thung L�ng Hoa V�ng.� C�ng t��ng t� nh� m�t cu�c ǰ x� nhau �i t�m v�ng m�i, ch� kh�c m�t �i�u l� nay v�ng �� �ܮc thay th� b�ng c�c microchips."

Th�i t�i t�t nghi�p ��i h�c UC Berkeley c�ch ��y 10 n�m, c� trong 10 ngܩi c�a H�i Sinh vi�n Vi�t-Nam, th� c� 7 ngܩi ��u ng�nh k� s�, v� ch�n tr�n mܩi thu�c c�c ng�nh khoa h�c. C�c b�n c�ng l�p �� c�ng ch�ng ph�i c�n r�i l�p h�c Nj �i t�m vi�c l�m. C�c jobs ljn t�m h�. M�y h�ng hi-tech t� ch�c c�c bu�i ph�ng v�n ngay t�i khu�n vi�n trܩng v� mܧn li�n nhi�u ngܩi t�i ch�.

Th�t kh�ng ng�c nhi�n khi m�t c�u h�t ��a ph��ng c� t�nh c�ch "phong giao Vi�t" duy nh�t �ܮc s�ng t�o t�i h�i ngo�i trong 22 n�m qua �� ca ng�i cu�c s�ng sung t�c � Silicon Valley: "Ch�ng t�ch, v� li, �i l�m c�ng s�p, c�n g� sܧng h�n?" (ch�ng technician, v� l�m assembly...)

Th�t ra, c�ng c� th� sܧng h�n n�a, nh� l�m ch� c�ng ty m�nh, ch�ng h�n. Anh L� Canh, 34 tu�i, l� m�t trong 3 ngܩi h�n v�n t�i Whistle Communications, ki�n t�o m�t c�i m�y Nj gi�i quy�t nh�ng v�n NJ ��nh tr� v� chui ch�m v�o m�ng lܧi Internet. So s�nh v�i ǩi s�ng � mi�n ��ng Hoa K�, anh Canh th�ch c�i m� anh g�i l� "v�n ho� c�a Thung l�ng Silicon."

"M�nh l� ai, hay da m�nh m�u g� kh�ng quan tr�ng. Khi m�nh c� ti�n v� kh� n�ng, m�nh c� th� leo l�n. C�ng nh� m�t th� th�-ch� khen thܪng c�ng lao v�y."

Anh Canh l�u �: "Kh�c v�i ngܩi T�u �em theo nhi�u c�a c�i khi h� d�n ljn Silicon Valley, �a s� ngܩi t� n�n Vi�t kh�ng c� g� ngo�i � ch�. V�y m� nay �� c� g�n 5 ngܩi ch� h�ng v� t�ng gi�m ��c l� c�u t� n�n. Nhi�u ngܩi b�n t�i �� ra s�ng l�p h�ng ri�ng c�a h�, ho�c tham gia v�o nh�ng c�ng ty l�n m�i l�n. B�y gi� c�ng ��ng ch�ng ta c� nhi�u g��ng Nj noi theo."

Anh David L�, ch� t�ch c�a c�ng ty Net Images, l� m�t trong nh�ng g��ng s�ng ��. T�ng l� m�t ph� ch� t�ch c�a Sigman Designs (m�t c�ng ty do ngܩi Vi�t l�m ch�), David ��ng ��u m�t c�ng ty ki�n t�o v� qu�n l� nh�ng khu v�c tr�n m�ng lܧi cho m�t s� kh�ch kh� ��ng dܧi c�i t�n t�ng h�p Vietgate. Anh ngh� r�ng giai �o�n s�ng c�n �� qua r�i ��i v�i c�ng ��ng ngܩi Vi�t, nhܩng ch� cho giai �o�n ��ng ra t� l�p c�ng ty v� t� t�m ch� ��ng, khi m� ngܩi Vi�t h�i ngo�i, nay �� v�ng t�m v� t� tin, mu�n ti�p x�c nhau.

Anh David L� cho bi�t: "T�i �� �i th�m nhi�u c�ng ��ng Vi�t tr�n kh�p x� M� v� c� g�ng thuy�t ph�c c�c c�ng ty v� h�ng nh� nh�y v�o m�ng lܧi qu�ng c�o. C�c c�ng ��ng �� �� ph�t tri�n t�t. V� nh� m�t d�n t�c, ch�ng t�i �ang ng�y c�ng d�ng Internet Nj li�n l�c v�i nhau, Nj bu�n b�n v� trao ǰi � ki�n, Nj giao t� v� li�n k�t. �� l� c�ch c�a t��ng lai."

L�n l�n t�i M�, t�i t�ng xem m�nh nh� ngܩi t� n�n, m�t ngܩi thu�c m�t c�ng ��ng ngܩi t� n�n v� l�u vong m� gia t�i l� s� th�t tr�n. Ch� trong m�y n�m g�n ��y, t�i m�i c�m th�y c�i l�i nh�n �� l� c� l�, nhܩng ch� cho m�t � th�c m�i v� s�ng s�a h�n v� vai tr� c�a m�nhi trong th� gi�i. Trong m�t ng�n k�o th�p cu�i, t�i v�a m�i t�m ra g�n ��y m�t t�m �nh �en tr�ng phai m� cho th�y m�t chi�c t�u ch� ��y ngܩi t� n�n, tay v�y m�nh. M�t c�i c� tr�ng S.O.S. nh� gi� ph�t ph�i bay tr�n c�t t�u. Xung quanh h�, bi�n Ƕng, g�o th�t. Tuy nhi�n, m�t m�y h� r�ng s�ng ni�m hy v�ng.

� c� �ܮc m�t kh�i ni�m ch�ng ta �� �i xa �ܮc ljn ��u r�i, c�c b�n ph�i h�nh dung c�ng ch�nh nh�ng ngܩi �� v� con c�i h� l�m vi�c nh� k� s� hi-tech, khoa h�c gia v� k� thu�t gia hai m��i n�m sau. Nh�n h� l�p c�c di� v� tinh tr�n nh�ng c�n nh� n�m ph�ng c�a h� � ngo�i �. Nghe h� b�n v� nh�ng c�ch mua, b�n, gi� c� ph�n, �i du l�ch Vi�t-Nam, t�m trܩng t� cho con c�i. Nh�n h� n�i chuy�n v�i nhau qua m�y �i�n to�n ho�c lܧt l�ng tr�n h� th�ng m�ng lܧi.

Xem h� cܩi. Cho c�ng, h� bi�t ch� ��ng c�a h� trong T�n Th� gi�i. Nay h� l� nh�ng ki�n tr�c s� c�a si�u xa l� tin t�c, nh�ng ngܩi ti�n phong c�a Th�i ��i Th�ng tin !


[Back to Top]