CHNH TR HOA K, NG CNG HA, v
CNG NG VIT NAM

H VN XUN NHI


LTS: H Vn Xun Nhi l mt tn tui quen thuc ca cng ng Vit Nam ti Hoa K, nht l ti California trong nhng nm qua, qua nhng sinh hot bo ch, vn ngh, v qua cc chc v trong chnh trܩng ca Hoa K t nm 1984 ljn 1994. Tt nghip Cao Hc v Qun Tr Kinh Doanh (MBA) v Qun Tr Hnh Chnh (MPA) ti trܩng University of La Verne (Los Angeles, CA). Hin ang lm vic vi y Ban Ti Chnh Gy Qu Vn ng Tranh c Tng Thng nm 96 ca ng kim Thng c California Pete Wilson. Ngoi ra, anh tng hot Ƕng trong cc lnh vc bo ch nh Ch nhim, Ch Bt tp ch Tui Ngc (1981-1986), Ch Bin tp ch Tr (1978), Ch Bt tp ch Th Gii Ngh S, v vn hc ngh thut nh xut bn tp truyn ngn u tay "Hn Em Hnh Phc." Gp mt ln u trn tp ch Vit, anh vit bi phn tch v s lin h ca cng ng Vit Nam vi ng Cng Ha trong qu kh v vi cc chnh sch mi hm nay ca ng ny. Ta son trang trng gii thiu cng Ƕc gi.
Nn dn ch v gung my chnh tr Hoa K th hin qua hai ng Cng Ha (Republican) v Dn Ch (Democrat). C nhng ng khc, nhng rt nh v ch c mt s tiu bang no m thi. Hai ng ny thay nhau nm gh Tng Thng v nm quyn ti Quc Hi. Cha c mt ngܩi no ngoi hai ng ny ǡc c Tng Thng, v cha c ng no ngoi hai ng ny nm quyn a s ti Quc Hi Hoa K. Chnh sch i ngoi v i ni Hoa K do hai ng ny quyt nh, d rng sau lng h c nhng quyn lc trong bng ti ch o bng ng tin. Cng ng Vit Nam ti Hoa K v qu hng Vit Nam chng ta cng chu nh hܪng bi ܩng li chnh sch ca hai ng ny qua cc thi cuc v chuyn bin chnh tr nܧc M.

Thp nin 60, ng Dn Ch nm quyn Tng Thng v quyn a s kim sot ti Quc Hi: Hoa K quyt nh tham chin Vit Nam. Cui thp nin 60 ljn hn na thp nin 70 th ng Cng Ha nm gh Tng Thng vi ng Dn Ch a s nm quyn kim sot ti Quc Hi: Ln sng ngܩi Vit t nn ljn M cao nht v ܮc nhiu u i nht. Ri ch ܮc bn nm. Sang ljn sut thp nin 80 v u thp nin 90 th ng Cng Ha lm ch ta Bch c 12 nm nhng quyn kim sot a s Quc Hi vn l ng Dn Ch: Chnh sch t nn b sit cht hn v gim bt chng trnh gip ǫ ngܩi t nn. Bill Clinton ca ng Dn Ch ln gh Tng Thng nm 92, ljn nm 94 ng Cng Ha i thng ti Quc Hi nm quyn kim sot c hai vin Quc Hi.

Hy nhn li nhng bin chuyn ca chnh trܩng Hoa K v hai ng ny nh hܪng ljn ngܩi Vit nh th no?

CUC CHIN TRANH VIT NAM

Tng thng Hoa K thuc ng Dn Ch John F. Kennedy tuyn b ng h cuc chin u chng cng ca min Nam Vit Nam, a qun Ƕi Hoa K sang tham chin Vit Nam. K v Kennedy sau khi ng b m st, l Lyndon Johnson. V tng thng ng Dn Ch ny tip tc ng h s tham chin ca M cho cuc chin tranh Vit Nam v quyt chng cng ti cng. Nh vy, ng Dn Ch l ngܩi bn ca min Nam Vit trong thp nin 60 vi cuc chin tranh chng cng.

Nhng sang u thp nin 70, th Quc Hi Hoa K vi ng Dn Ch nm quyn a s kim sot li chu nhiu nh hܪng ca phe cp tin v chng chin tranh, quyt nh chm dt vin tr qun s cho min Nam Vit Nam v p lc tng thng Hoa K ca ng Cng Ha Richard Nixon (sau khi Nixon t chc v v n Watergate, l Gerald Ford cng ng Cng Ha thay th) phi rt qun Ƕi Hoa K ra khi Vit Nam. Nhng nguyn do , trc tip a ljn s tht th Vit Nam Cng Ha vo tay cng sn min Bc.

NG CNG HA THU HT CNG NG VIT NAM TI HOA K

30 thng 4 ca 20 nm v trܧc, trn 100 ngn ngܩi Vit Nam min Nam b nܧc ra i o tu mt ch ngha, mt ch Ƕ khi cng sn chin thng. H ljn Hoa K, nh c mt ǩi mi. Ci nim ǧn au xa la qu hng l mt trong cc nguyn do m hu nh trn 70% ngܩi Vit ti M khi tr thnh cng dn Hoa K chn ng Cng Ha khi ng k c tri b phiu. Cng ng Vit Nam vn ǰ li cho ng Dn Ch gin tip git cht min Nam khi b phiu chm dt vin tr qun s v rt qun b ri nܧc Vit Nam. Thm vo , khi Jimmy Carter ca ng Dn Ch lm tng thng t nm 1976 ljn 1980, tht bi trong cuc i u chnh tr th gii vi Nga S v lm suy yu quyn lc Hoa K trn th gii. S nhu nhܮc ca Hoa K qua v tng thng ng Dn Ch v Quc Hi ng Dn Ch trܧc quyn lc bnh trܧng ca cng sn th gii, ngܩi Vit ti Hoa K bt mn vi ng ny nhiu hn. Mc d, chnh vo thi i ca Jimmy Carter, ngܩi Vit t nn ܮc n nhn vo Hoa K rt d dng v quyn li an sinh x hi ca ngܩi Vit t nn rt u i, khng kh khn nh sau ny khi ng Cng Ha nm quyn tng thng. Ronald Reagan ǡc c tng thng Hoa K, v vang nh bi Jimmy Carter. Thi k ny, lin h ca ngܩi Vit vi sinh hot ng Cng Ha hay Dn Ch khng c g c, v cha c my ai c quc tch Hoa K v c quyn b phiu u. Nhng tinh thn bo th chng cng mnh m ca Reagan lm nhiu ngܩi Vit Nam cm mn v tng thng ny v ng Cng Ha nh vy cng ܮc khuynh hܧng ng h ca ngܩi Vit sau ny. Ronald Reagan lnh o Hoa k v th gii mt cch anh dng lm sp ǰ ton ch ngha cng sn ti ng u, ri a ljn s ǰi mi v sp ǰ sau ny ca Nga S lun. n nm 1984, khi Ronald Reagan tranh c nhim k hai th mt s ngܩi Vit c quc tch Hoa K tham gia vo sinh hot ca ng ny, d cn rt t.

Nm bu c tng thng 1988 v 1992, th cng ng Vit Nam c mt s phiu c tri tuy khng ng k lm nhng cng quan trng. Sinh hot ngܩi Vit vi hai chnh ng Dn Ch v Cng Ha mi ngy mt mnh. Cuc bu c nm 88, 90 v 92, khi c tri Vit Nam ܮc hai ng ch , vn Ƕng mnh m. Ti Little Saigon, ni ܮc mnh danh l th ngܩi Vit hi ngoi, cc nhn vt nh phu nhn Tng Thng George Bush, Ph Tng Thng Dan Quayle, Thng c Pete Wilson, nhiu B Trܪng, Ngh s, Dn Biu ljn y thm ving vn Ƕng ti chnh v c tri. C hai ng, nhng ng Cng Ha l mnh nht v hu ht cc hi on, cc nhn s, cc thng gia NJu c khuynh hܧng ng h ng Cng Ha. Nhng ni khc ca cng ng Vit Nam, c hai ng NJu t chc nhng sinh hot, nhiu ngܩi Vit Nam ܮc mi tham gia cc vai tr quan trng ti hai ng ny, nhng ng Cng Ha ܮc xem l ni bt hn, n o hn, c s ng h mnh m hn.

Ngܩi vit bi l mt ngܩi c nhiu c hi sinh hot v rt gn gi vi ng Cng Ha sut 12 nm qua, trong phm vi c gii hn ca bi ny, ngܩi vit ch mun tho lun v chnh sch ng Cng Ha trong lin h vi cng ng Vit Nam v ci nhn ca bu c nm 1996. Khi vit bi, ngܩi vit nhn vn NJ trong ci nhn ca mt ngܩi gc Vit, ch khng phi l mt thnh vin hot Ƕng ca ng Cng Ha. V nh th, ngܩi vit khng ngn ngi nu nhng ci hay ci d ca ng Cng Ha trong s lin h vi ngܩi Vit.

NHNG CN BN CHNH CA CHNH SCH NG CNG HA

C hai ng Cng Ha v Dn Ch NJu c ܩng li v chnh sch ring rt r rng, rt khc nhau. Cho d trong ni b ng c th c nhng ngܩi, nhng nhm c khuynh hܧng ngܮc li v ging ng i lp nhiu hn l ng ca mnh. iu ny c v l, nhng m l cn bn h thng dn ch ca nܧc M. Bn khng nht thit phi ng h hay ng vi chnh sch v ܩng li ca ng do Trung ng NJ ra mi c quyn theo ng hay ng k c tri vi ng . Bn c th l ngܩi ca ng Dn Ch m lun lun c nhng kin ng v t tܪng ng h vi ng Cng Ha, hay ngܮc li. Mt th d nh l nm bu c 1992, c nhiu nhn vt ni ting ca ng Cng Ha ng h Bill Clinton ca ng Dn Ch vo gh tng thng v h ch chnh sch lnh o kinh t i ni ca ng kim Tng Thng George Bush thuc ng Cng Ha. Ri trong hai nm qua, li c nhiu Ngh s Dn biu ng Dn Ch b phiu ng tnh vi phe Cng Ha chng li mt s d lut ca Bill Clinton v ng Dn Ch NJ ra. Khng ai c quyn khai tr h ra khi ng, hay p buc h lm theo ca ng. Hoa K c dn ch tht s l nh vy. Tuy nhin ܩng li cn bn ca ng vn l l do m ngܩi ta chn theo ng . ng Dn Ch lc no cng c s c tri ng k nhiu hn ng Cng Ha, nhng rt nhiu ln c tri Dn Ch b phiu cho Cng Ha.

Quan im, chnh sch, ܩng li ca ng Cng Ha t xa ljn nay vn da trn cc cn bn: chng tng thu, gim chi tiu chnh quyn lin bang m giao bt cho tiu bang cc quyn v an sinh x hi, mun gim bt s tp trung quyn hnh vo chnh quyn lin bang, bo v quyn li ngܩi lm thng mi, mun ct gim ti a tin tr cp an sinh x hi cho ngܩi ngho Nj gim bt s thm thng ngn sch, gi vng sc mnh an ninh quc phng ca quc gia v ch trng ng vai tr lnh o qun s trn th gii, lp trܩng chng cng trn bnh din chnh tr quc t, chng di dn bt hp php, chng ph thai, ng h vic cu nguyn ti hc ܩng...

CNG NG VIT V NG CNG HA

Thp nin 80, khi Reagan lm tng thng, ngܩi Vit ng h ng Cng Ha v tinh thn chng cng mnh m ca ng. S sp ǰ ch ngha cng sn ti ng u v Nga S, lm tng nh hܪng ng Cng Ha vi khi c tri M gc Vit. i li, ng Cng Ha cng ve vut cng ng Vit Nam, nhiu nhn vt tn tui ca cng ng Vit Nam ܮc mi tham chnh vi cc chc v trong ng v trong chnh quyn ca Reagan v Bush nh: Cu TNS Nguyn Vn Ngi, Cu TNS L Phܧc Sang, cu Thiu Tܧng Kin Nhiu, b Mary Chi Ray, ng Trng Quang S, ng Ng K, ng Trn Thi Vn, ng Nguyn Kim Long, ng L Hng, ng Tony Lm, ng Nguyn Vn Hanh, ng H Vn Xun Nhi, b Christine V nh v.v...

Tuy ng Cng Ha gn gi vi cng ng Vit Nam nhiu nht trong ba lnh vc: chng cng, chng tng thu, v bo v quyn li ngܩi lm thng mi. Khi ngܩi Vit l khi dn t nn nn chng chng. Khi ngܩi Vit ܮc xem l tin thn nhanh nht trong cc khi ngܩi thiu s ti M, hc LJ t v lm vic lng cao nn ng h chnh sch chng tng thu m bn Cng Ha thܩng NJ ra. Khi ngܩi Vit NJu thch kinh doanh lm thng mi, nn ch trng bo v quyn li ch nhn v tiu thng gia ca phe Cng Ha lm thch hp vi chng ta, Reagan v Bush vn l nhng nh lnh o m ngܩi Vit c cm tnh nht.

a s c tri Vit Nam ti M khng a thch Bill Clinton v nhng thm d trng cu dn cho thy c ljn trn 60% c tri Vit Nam b phiu cho Tng Thng Bush nm bu c 1992. Nhng Clinton nh bi Bush. Cho ljn nay, d ܮc xem l ngܩi c ch trng tranh u cho quyn li ngܩi ngho, ngܩi thiu s, nhng Bill Clinton l mt nh lnh o yu ui, nhiu tai ting, khng c lp trܩng vng chc, v c nhng quyt nh sai lm. S c tri Vit Nam cng khng thch Bill Clinton hn. Ci d ca Bill Clinton l nguyn do chnh lm ng Dn Ch tht bi nng n trong k bu c thng 11 nm 1994 va qua. Sau hn 40 nm, ng Cng Ha ln u tin nm quyn kim sot a s ti hai vin. V tr thnh ng c quyn lm nn lut. Chin thng ng Cng Ha c v l chin thng ca cng ng Vit Nam nu ni rng a s ngܩi Vit ng h ng Cng Ha. Nhng nhng ngܩi Vit Nam hot Ƕng cho ng Dn Ch tranh lun nh th ny:

CHNH SCH NG CNG HA V QUYN LI CNG NG VIT NAM

ng Cng Ha c nhng ܩng li chnh sch lm mt quyn li ngܩi Vit, c th k tng qut l:

1. Gim bt con s ngܩi di dn v t nn Vit Nam vo Hoa K. Chnh ng Cng Ha khi cm quyn tng thng hp tc vi Lin Hip Quc v cc quc gia khc ng ca khng cho ngܩi t nn vܮt bin ljn b t do na. Lm tng thm iu kin kh khn cho chng trnh ODP v HO cho nhng ai xin vo M. Nhiu nh chnh tr ng Cng Ha chng mnh m vn NJ di dn bt hp php, v chm dt cho nhng ngܩi di dn bt hp php ny hܪng quy ch hc hnh min ph v hܪng s min ph y t ti cc nh thng.

2. Ct gim tin tr cp x hi cho ngܩi t nn (welfare and refugee assistance). T chng trnh hܪng welfare ba nm thi Jimmy Carter ca Dn Ch xung cn su thng hm nay qua cc triu i Reagan v Bush. ng Cng Ha by gi cn e da ci t ton b h thng chng trnh an sinh x hi, ha hn hng ngn gia nh Vit Nam ang sng nh tin x hi s b nh hܪng nng n, vn NJ ny c th xem nh nh hܪng mnh m nht vi cng ng Vit Nam, hng chc ngn ngܩi t nn HO v nhng ngܩi t lu sng nh tr cp x hi cho con nh s c th khng ܮc hܪng na.

3. Ct gim chng trnh gip tin hc cho sinh vin ngho, lm nhiu sinh vin Vit Nam hm nay khng c c hi theo ui i hc d dng nh nhiu nm v trܧc ca cc sinh vin Vit Nam sang t nm 75 ljn 85.

4. Chng li ǥc quyn u tin cho ngܩi thiu s da mu (Affirmative Action Act) trong vic lm v i hc, c ngha l ngܩi Vit Nam v ngܩi M trng ngang nhau trong vn NJ xin i lm, i hc, ch khng ܮc c nhng con s v iu kin u tin hn dn M trng nh xa.

l nhng vn NJ u t chnh ca ngܩi Vit vi ng Cng Ha cm quyn ti Quc Hi lm ra nhng lut c nh hܪng trc tip ljn ǩi sng cng ng. Li thm gn y nht l tin cu Tng Thng George Bush s sang Vit Nam ni chuyn kinh t thng mi v vn Ƕng u t vo Vit Nam. Mt nhn vt Vit Nam c chc v vi ng Cng Ha, ngܩi tng ht lng ng h Bush v lun lun h ho cng ng Vit Nam ng h Bush v Bush chng cng v lun ng vi quyn li cng ng chng ta, l ng Ng K, by gi ln ting chng i cho l Bush phn bi cng ng Vit Nam.

Vi cc vn NJ nh vy, nhiu ngܩi ǥt cu hi, c nn ng h ng Cng Ha na khng, v ma bu c nm 96 ti s bu cho Cng Ha hay Dn Ch.

Chng ta nghim li vn NJ...

NGОI VIT NG H NG CNG HA NHNG CNG HA LM NGHCH QUYN LI CA CNG NG???

iu th nht chng ta phi hiu v phi nh, c hai ng Cng Ha v Dn Ch, d lp trܩng v ܩng li c ngܮc vi nhau, nhng c hai ng NJu c chung mt l tܪng: Phc v cho t nܧc v nhn dn Hoa K. Quyn li ca Hoa K phi trn ht. M trng, M en, M-M, M-Tu, M-Nht, M-i Hn, M-Do Thi-, M-ng u, M-Ty u, hay M-Vit... khi vn NJ ǥt ra l vn NJ ca... M m thi, khng c ring sc da hay ging dn no.

iu th hai l ng Cng Ha vn c khuynh hܧng bo th. Khuynh hܧng ny c nhiu ci li cho cng ng Vit Nam chng ta, nhng cng c nhng vn NJ m cng ng s b nh hܪng thit thi. Nhng ng no cng vy thi, c ܩng li thch hp th cng c ܩng li m chng ta khng ng . Ngay c trong hng ng lnh o chnh tr ca mi ng cng c ngܩi ng h, ngܩi chng, ty theo quan im c nhn hay quan im ca a phng, ca khi c tri ca h.

K ljn, cng ng Vit Nam ch c hn 1 triu ngܩi ti M, m khi bu c th s ngܩi M gc Vit i b phiu trn ton nܧc M (theo con s bu c nm 92 v 94) vn khng hn 10% s dn cng ng mnh. Vi cc chnh tr gia M, y khng phi l mt cng ng c sc mnh l phiu ng s. Ngoi tr mt s rt t Ngh s, Dn biu m n v h c ng ngܩi Vit sng th may ra h cn c lp trܩng thn thit vi quyn li chng ta. Cn nhng v khc (con s t 300 ljn 400 Dn biu v Ngh s lin bang) khng c l do g cn thit Nj tranh u bo v quyn li cng ng Vit Nam nh b m nghch li mt khi dn v c tri khc khng l hn chng ta nhiu. Cn ni v kh nng ti chnh, cc chnh tr gia M t khi gy ܮc cc mn tin ln t cng ng Vit Nam, coi nh chng ta khng c ܮc ci quyn lc tin bc trong bng ti Nj tr thnh nhng th mafia chnh tr nh cc cng ng Do Thi, Ba Lan, Nht, Tu, i Hn...

Hoa K ny, tuy khng c t nn tham nhng hi l cng khai nh Vit Nam v nhiu nܧc Chu, nhng tht ra cc ng ln Hoa K, cc ng chnh tr, v t ta Bch c cho ljn Quc Hi, t cc chnh tr gia lin bang ljn tiu bang ri ljn cp thnh ph, quyn lc ca cc nhm quyn li (special interest groups) v nhng tay t bn giu c chnh l nhng tay trm mafia chnh tr, mua chuc iu khin tt c, v lut l chnh sch ban hnh cng do nhng th lc bng ti ch Ƕng.

Tht ra, tr li vn NJ nhng lut l thay ǰi an sinh x hi , nhng cng ng b thit hi quyn li nhiu nht chnh l cng ng da en, v cng ng ngܩi M. y l hai cng ng c hng chc triu dn v cng vi nhau l hn na s dn Hoa K. ng nh vy m khng p lc, th hung chi chng ta. Nhng m, ni nh th u c ngha l tt c dn M da en v dn M NJu b thit thi u. Ch nhng ngܩi ngho sng vo tr cp x hi m thi. Cn nhng ngܩi c mt ǩi sng trung lu ri th li ng h s ci t x hi ny. H khng mun mnh i lm ng thu m c nhng ngܩi li dng gung my x hi Nj nh n tin thnh thi, m tin chnh l ng tin t ti nhng ngܩi phi i lm v ng thu. Ngay c nhiu ngܩi Vit Nam hm nay cng than phin cng ng mnh vn c qu nhiu ngܩi li vo tin chnh ph v li dng qu ng.

Nhng ngܩi n tin tr cp x hi trong cng ng M en v M li l nhng ngܩi thܩng khng i b phiu hoc khng c quyn b phiu v khng c quc tch hay v l di dn bt hp php. Ngܩi Vit th thܩng l nhng ngܩi t nn mi qua khng c quc tch Nj b phiu. V vy ting ni tranh u quyn li li cng nh b hn. Nhng nh lnh o hi on v cng ng chng ta, hay nhng ngܩi hot Ƕng thn cn vi ng Cng Ha c uy tn v ting ni... th ch lo tranh u cho mt chuyn duy nht m thi: Chng cng sn Vit Nam, chng M bang giao Vit Nam, chng M vin tr v u t Vit Nam... Tm li l chng Vit Nam nhiu nht, ri sau l chng ln nhau v quyn li, tn tui v chc v ring mnh. Khi ng Cng Ha vn Ƕng tranh c vi cng ng c tri Vit Nam chng ta, khng thy ai ln ting yu cu ng ny phi bo v quyn li ngܩi t nn mi ljn hay ngܩi c li tc thp. Nhng vn NJ ny, ch thy ln ting bi cc nhn vin lm vic ngnh an sinh x hi trong cc bui hi tho cp quc gia. Nhng h ch l chuyn vin v cng chc, h khng c sc mnh chnh tr no ht.

Cho nn chng ta khng th thng, d theo ng no i na. Quyn li chng ta ch c th ܮc nghe, ܮc quan tm khi m chng ta c quyn lc ti Hoa Thnh n, ti cc vn phng Thng c, ti cc th ph tiu bang, cc ta th chnh thnh ph. Quyn lc , khng c g khc hn l l phiu v ng giy -la xanh. Hy tch cc ng k c tri khi c quc tch, v i b phiu la chn cho quyn li chung. Hy ym tr c Ƕng ti chnh cc ng c vin v chnh tr gia, s dng sc mnh Nj ǥt cc iu kin trn quyn li chung ca chng ta.

QUYN LI CHUNG T NНC PHI TRN QUYN LI THIU S V C NHN D L CA RING CNG NG MNH

Nu ng Cng Ha c nhng ܩng li chnh sch lm thit hi ljn quyn li cng ng chng ta, th chnh ng ny cng c nhng ܩng li bo v cho cng ng chng ta. Cho ljn nay, hn phn na s dn cng ng chng ta i lm v ng thu, mt s ln khc lm thng mi kinh doanh. S ngܩi ny li ܮc bo v quyn li bi cc chnh sch ng Cng Ha a ra. Cng ng chng ta tin nhanh v t lp mau hn cc cng ng thiu s khc. Chng ta khng lܩi bing nh nhiu ging dn cng ng thiu s khc, cho nn nu ngh xa, ngh ljn cc quyn li cho cc th h con chu chng ta ln ln ti M, th nhng g hm nay ng Cng Ha a ra s gip cc th h con chu chng ta hܪng mt cuc sng tt p phong ph hn. Cn bn to ln nht trong cc k hoch v chnh sch kinh t i ni ca ng Cng Ha l cn bng ngn sch quc gia trong 5-10 nm ti. Ch khi no Hoa K qua khi thi k thm ht ngn sch nh b sut 10 nm qua, th nn kinh t x ny mi khi phc v ngܩi dn mi c th sng thnh vܮng nh thp nin 60 v 70 vy. Mun vy, chnh ph phi gim bt s tiu xi. Ch trng chng tng thu ca ng Cng Ha khin s tht lng buc bng ca chnh ph lin bang phi cng nhiu hn, v nh th c ngha l nhiu quyn li ngܩi dn phi gim bt i cho ljn khi no ngn sch quc gia cn bng.

Ngܩi dn M v ngh ljn tng lai sau ny, ngh ljn cc th h con chu h, nn ng vi bn hp ng ca ng Cng Ha vi nܧc M khi vn Ƕng tranh c nm 94 (Contract with America) rng theo , nu ng Cng Ha nm quyn Quc Hi, tc l quyn s dng tin cho chnh ph v lm lut, th trong 5 nm ti Hoa K s cn bng ngn sch quc gia. Trn nn tng , ng Cng Ha s thay ǰi ton din s tiu xi ca chnh ph lin bang. V ng Cng Ha thng ln nm 94 ti Quc Hi. H gi li ha v lm ng cc im a ra.

Chng ta l mt cng ng phn t nh ca nܧc M. D mun hay khng, y l qu hng mi ca chng ta, v chng ta ang l, hay s l ngܩi dn M. Chng ta khng th ch ngh ring cho quyn li ca c nhn cng ng chng ta, m phi ngh ljn quyn li ca cng ng ln hn, tc l cng ng nܧc M. V c nh vy chng ta mi c ting ni mnh hn. x M, ch c ting ni ngܩi M mi ܮc lng nghe. Chng ta cng ang v s l ngܩi M thi, khi ln ting hy ln ting trong t th l ngܩi M, ch khng th l ting ni ring ca mt cng ng Vit Nam ring bit, th lc ting ni chng ta mi c kt qu.

VN VIT NAM

Ni ljn M bang giao Vit Nam, hay M giao lu kinh t vi Vit Nam. Trong tm t ngܩi Vit t nn chng ta, d ra i nm 75 hay mi ljn M nm 95, th cng khng ai mun iu . Ai cng chng cng v khng mun sng trong ch ngha . V th chng ta mi M. Nhng m vi chnh ph M, vi c hai ng Cng Ha v Dn Ch, th bang giao v giao thng Vit Nam s l quyn li chung cho nn kinh t ca M. l l do m M bt tay Trung Cng my chc nm v trܧc d Trung Cng ljn hm nay vn l ch ngha . Ngܩi M tnh khn ngoan v tnh ng khi giao thng vi Trung Cng. Ni v mt quyn li chnh tr quc t v quyn li kinh t nܧc M. Khi h tnh bi ton Vit Nam cng vy thi. Khng c sai lm cho ngܩi M v quyn li nܧc M. l s tht d rt chua cay cho ngܩi t nn chng ta. Chng ta khng th cn ngn chuyn ܮc v khng th thay ǰi sch lܮc ca quc gia ny. Tuy l Bill Clinton k b lnh cm vn, nhng m cuc din l do thi i ca Reagan v Bush tnh ton sp ǥt ri. M chng ta cng bit Reagan v Bush NJu c tinh thn chng cng. Nhng khi lm bi ton kinh t cho nܧc M, th quyn li nܧc M phi l trn ht, trn c lp trܩng v quan im c nhn ca mnh. Giao thng Vit Nam l quyn li chung ca nܧc M. ng Cng Ha hay Dn Ch khi gii quyt vn NJ Vit Nam cng ging nhau thi. Ch c vn NJ MIA hay POW l u t cho h, v l u t ca ton th dn M. Cn u t ca 1 triu ngܩi Vit Nam khng th ln hn u t ca 200 triu dn M.

Chng ta ch c th dng quyn lc l phiu v tin bc sau ny, Nj buc rng khi vn NJ Hoa Thnh n v H Ni bn bc, th Hoa Thnh n s i din chng ta cho nhng u t ca cng ng chng ta. Mun vy, chng ta phi ni ting ni trong t th chng ta l ngܩi M, ch nu chng ta c thu mnh l mt cng ng Vit Nam ring bit, khng l ca tp th ngܩi M, th nhng g chng ta c qu yu, qu nh b Nj ܮc lng nghe. Bn džc c nhn ra iu ngܩi vit mun nu ln?

C HI 96 V HНNG MI

Nm 1996 s c bu c tng thng. Theo tnh hnh hin nay th c l ng Cng Ha s li nm a s trong Quc Hi tip tc. Bill Clinton khng chc s ti ǡc c, nhng bn Cng Ha cha c ai r rt l c tn tui v kh nng thng Bill Clinton. ng Cng Ha s mt mt nm cho vng tranh c s b (primary) Nj chn ng vin chnh thc. Bob Dole, hay Phil Gramm, hay Pete Wilson, hay Richard Lugar, hay Lamar Alexander, hay Robert Dornan... NJu l nhng ngܩi c khuynh hܧng cng rn i vi cng sn. C th trܧc , th chuyn bang giao xy ra chnh thc. Ngܩi vit khng bn vn NJ ny ng hay sai, tt hay xu, nu chng ta ng h hay chng i. Nhng nu tt c chng ta nhn xa, tnh ton, v on kt chung, ǥt quyn li chung trn quyn li ring, th y l c hi tt cho chng ta. ng Cng Ha nm a s trong Quc Hi v vi trin vng nm ta Bch c sau ny, m nu con s c tri Cng Ha M gc Vit c mt th ng quan trng trong ng ny, chng l chng ta khng lm ܮc nhng chuyn tt cho sc dn Vit chng ta ti y v ti qu nh sao???

Sau 20 nm, c l l ljn lc chng ta nn lm vic vi mt nh hܧng mi v tinh thn mi.


VIET Magazine 408 Home Page