CHUYN TRU
NM SU

TRUNG NGN

SU l chi th hai trong mܩi hai chi (thp nh a chi) theo cch tnh thi gian v phng v trong khoa T Vi v a L ng phng: T (1), Su (2), Dn (3), Mo (4), Thn (5), T (6), Ng (7), Mi (8), Thn (9), Du (10), Tut (11), Hi (12).

X hi Trung Hoa thi xa, tnh gi theo cch ny: mi ngy m c 12 thi (gi), mi thi m lch di tng ng vi 02 gi Ty phng. Bt u ngy l thi T (khong t 23 gi ljn 1gi sng). Ngܩi Vit Nam xc nh thi T theo cch ring:"Na m = gi T = Canh ba".

Trn l thuyt, th Vit Nam xa cng tnh gi ging nh Trung Hoa l mi ngy c 12 thi, nhng trn thc t, ngy ca Vit Nam xa khc vi Trung Hoa. Ngy trong sinh hot ca ngܩi Vit xa ch c 11 gi ch khng phi 12. Ngܩi Vit thܩng ni "m nm canh, ngy su khc" cng li l 11. CANH l mt phin thc Nj gi an ninh cho lng xm. Mi m c nm phin, mi phin khi chm t phi bo hiu bng mt hi trng (ba ting) hoc m (mt hi di), Nj ton tun inh khc nghe hiu m ra thay phin. KHC l du vch ghi trn ng thy tinh ǿng nܧc trong dng c tnh thi gian thi c. Trn dng c ny ngܩi ta chia thnh su phn, mi phn l mt thi (gi) nh du bng vt khc, nn thܩng ni l "thi khc". Dng c ny c tn l "ng h" v bn trn ng thy tinh l mt dng c hnh trn ǿng nܧc, lm bng ng, chnh gia c mt l nh Nj nܧc git tng git "t tch" xung ng thy tinh, mc nܧc dng ln tng "khc" nhn vo ngܩi ta džc gi... Dng c hnh trn cha nܧc ngܩi Tu gi l "h."

Nm nay l nm inh Su, ngܩi tui inh Su (1937) s trn mt gip 60 nm.

inh Su thuc m Th. Ngܩi inh Su mang mng Thy, nm nay tuy nm tui, nhng khng c g ng lo ngi v Thy, Th tuy c khc ch nhau vn c th dung hp ܮc: nܧc c th xi mn t, mt khc cng c th lm cho t ti mt, cn cho hoa mu xanh tt. Ni theo sch "Din Cm Tam Th" th s inh Su c:

"Long Thn chiu mng ph tr,

Tay lm ra ca vy th nh chi!"

n ng gp sao Vn Hn (Ha Tinh) chiu hn. Theo sch s mng th Vn Hn l mt hung tinh, nam mng cn phi thn trng trong cch n ni v hnh x ǩi, phi kim hm cm xc, phi bit t ch, ng Nj s nng ny gy ra tai ha. Thng hai v thng tm m lch, mi vic NJu phi NJ phng. n b tui inh Su gp sao La Hu chiu hn. La Hu cng l mt hung tinh, nhng i vi n mng th t tc hi hn i vi dn ng. Gp hn ny n b c chuyn bun ru, v c th mu huyt khng ܮc iu ha.Thng ging v thng by m lch cn thn trong i li v giao tip.

CHUYN TRU

Tru l mt Ƕng vt bn chn, thuc loi c v. Tru ܮc dng lm biu tܮng ca tui Su. Ch Su ca Trung Hoa khng thuc b Ngu c ngha l con tru, hoc Sao Ngu.

Ting Anh l Buffalo, Php l Buffle. Tru l ting dng Nj ch trܧc tin loi tru en, rt thch nܧc, n , tn khoa hc l "Bubalis bubalis."

Nhiu ni dng ch "buffalo" Nj ch mt loi khc ca ca h B hoang (wild ox). Bch khoa T in M (Tormont Websters - 1987) m t "buffalo" l con vt ging nh con b ǿc (oxlike), thuc loi c v c i, h Bovidae, c cp sng to ln v cong, lng c g. Ting Latin l"bfalus" v "bbalis," ting Hy lp l"Bubalos," ting Trung Hoa l "Ngu."

Tru l con vt ܮc thun ha v nui ti cc nng tri t rt nhiu th k qua, thܩng dng Nj ko cc vt nng, ko cy hoc ly sa ti hu ht cc nܧc vng nhit ǧi chu v Phi chu. Ti Philippines, ngܩi ta gi l "carabao" v tru y c mt i nt hi khc.

Ti min Bc v min Trung Vit Nam, ngܩi ta ng tru Nj ko cy, ko g, ko xe, p la (tch ht ra khi nhnh), nhiu ni cn dng Nj n tht, ly da... nhng khng ly sa. Tru c hai loi: tru en v tru bc, ngܩi vng ng bng sng Cu Long gi l "tru c" (tru trng- ting Vit thun ty, khng dng ch "trng" Nj ch mu da ca tru cng nh khng dng ch "en" Nj ch mu lng ca ch, mo, g...; ch lng en gi l "ch mc,"v mo lng en gi l "mo mun," g lng en gi l "g qu" hay g ... ). Tru con ting Vit gi l "ngh."

Tru thuc loi nhai li, ch c mt hm rng dܧi. Pha dܧi c hng c mt vt en trn v m. Thc n ca tru l c, la ti hoc rm kh. Tru l loi sinh sn t con v thi gian "cha (mang thai) gn mt nm. Mi ln sinh ch mt ngh m thi.

Ngoi sc ko, tru cn c nhiu cng dng khc, khi cht: sng tru ܮc dng lm t v, lm nt o, lm lܮc chi tc...da tru dng lm mt trng, lm cc dng bng da nh "va-li," dy nt...v...v.

T nm 1977, Vit Nam mi c ni ljn sa tru, khi chnh ph n vin tr cho mt s tru, nui vi mc ch ly sa.

Cho ljn nay, loi tru nܧc hoang vn cn lang thang khp cc khu rng n . y l mt con vt rt cܩng trng v p . i vi nhiu nh th thao, n ܮc lit vo hng nguy him nht trong cc cuc thi u th vt.

Mt con tru ǿc to ln, cao khong 6 feet v di 14 feet tnh t mi ljn mt cui ui. Sng tru c hnh khi tam gic, pht xut t hai bn u, ung cong thnh mt vng cung ln. Hai mt sng nhn dng Nj chin u. Mi sng tnh t gc ljn mt di khong trn dܧi 3 feet. Mt loi tru en nh Philippines, tn khoa hc l "Anoa Mindorensis" (loi Timarau o Mindanao), cao khong 3 1/2 feet. M c mt loi gi l tru nhng khng phi l tru l con "Bison" thܩng ܮc xem nh mt loi b tt.

TRU TRONG VN HA

Ti Phi chu v chu, tru l mt con vt ܮc thun ha Nj dng lm sc ko.Tru ko g, ko xe hai bnh, ko cy, ko ba. Tru l loi c sc mnh rt dai bn. Tuy chm chp nhng tru rt sing nng. Loi ngܩi bit li dng sc mnh ca tru t rt nhiu th k qua. C l v vy m con tru tr nn gn gi vi cuc sng vt cht cng nh tinh thn ca con ngܩi. Khng nhng ch em li cho con ngܩi sc ko Nj sn xut nng nghip v cng nghip (nh ko my p ma lm ܩng), tru cn ܮc loi ngܩi ly lm biu tܮng cho mt s tnh cht, chng hn s cn mn, hin lnh, tht th, chu ǿng gii...

TRONG VN HA TRUNG HOA

NGU MA VNG

Truyn Ty Du K k chuyn con tru "c" to ln tu luyn ܮc php Tht thp nh huyn cng, tng kt ngha anh em vi con kh T Thin i Thnh, cng luyn ܮc tht thp nh huyn cng, tng i no Cung tri, l Ngu Ma Vng, ch sn Ƕng Ba Tiu ti ni Ty Vn. Ngu Ma Vng l chng ca Thit Phin Cng cha tc l b La St. Ngu Ma Vng v La St sinh ra mt con trai tn l Hng Hi nhi c php ha xa v l. Tܧc v ca Ngu Ma l "i Lc Vng." Ngu Ma vng thuc gii yu tinh, nn tng cn ܩng i thnh kinh ca thy tr ܩng Tam Tng. Ch "i lc" trong tܧc ca Ngu Ma Vng c l do tru l mt con vt c sc mnh ln gup ch cho con ngܩi trong cc cng vic hu ch.

SAO NGU

Sch thin vn Trung Hoa c ni ljn chm sao tn Khin Ngu hoc sao Ngu Lang v ngܩi ta cng tܪng tܮng ra mt huyn thoi v tnh yu rt bi t l huyn thoi "Ngu Lang Chc N." Thoi k rng: Ngu lang l mt chng chn tru h gii, tnh nt hin lnh, nh ngho nn ljn tui ly v m vn phi sng tr tri. Trong by tru m chng Ngu chn, mt hm, c mt con, vn l thn ha thn, ni vi Ngu: "Ngy mai anh ljn b sui trong rng, s thy c mt by con gi ang tm, Nj qun o trn b, anh hy ljn trm ly mt b, ri du i, tc khc anh s c mt ngܩi v p. Ngu lm theo li con vt. Hm sau, ljn b sui, qu nhin anh thy c by tin n trn tri xung tm, o qun ci b li trn b. Ngu vi ly trm mt b, ri ng np vo mt ni. Trong s cc tin n xung tm, c Chc N l c con gi nh tri, kho tay v sing nng nht, ngy ngy thܩng chm ch dt vi bn sng Ngn H... Khi tm xong h ln b, thong thy c bng ngܩi, h vi v ly o qun khoc vo bay v tri. Chc N ln chm, b mt o tin. Nng ang ht hong, bi ri, th chng Ngu t sau gc cy bܧc ra vi b o tin. Nng nn n xin chng tr li o Nj v Tri, nhng Ngu nht quyt khng nghe, do vy Chc N phi nh theo chng v nh, ri lm v chng.

Hai ngܩi n vi nhau ܮc t lu, sinh ܮc mt con trai. Mt hm Ngu i vng, Chc N trong khi lm vic nh, tnh c thy li b o tin ca mnh b chng ct du lu nay... Nng ly ra mc vo ngܩi, m hn con, khc, ci vo o con chic trm... ri bay v Tri. Ngu v nh, thy vng v, vi vo xem li o tin, th mt... chng bit Chc N v Tri. Ngu bng con i tm v. Con c khc i m, lm Ngu nng gan nng rut, quyt nh ln Tri tm v. Ngu hi tru. Tru bo chng gi con cho cht, nhm mt li, nm ly ui tru, ri tru s c cch a gip chng ln tri... n ca Tri, Ngu xin vo chu Ngc Hong Thܮng , k ht s tnh. Chc N cng tht lng nhn nhn mi vic... Ngc Hong thng tnh, cho Ngu v con ܮc li Tri, giao cho nhim v trng nom mt ngi sao pha ty sng Ngn H, cn Chc N th mt ngi sao pha ng, mi nm hai ngܩi ch ܮc gp nhau mt ln vo m mng by thng by... Bui hi ng y nܧc mt mng ti... ri xung trn gian thnh ma Ngu si st...

TRU TRONG O THIN

Trong Thin hc c "Thp Mc Ngu " tc l mܩi bc tranh ha cnh chn tru, tܮng trng cho mܩi bܧc tu tr ca ngܩi hnh thin. Tru y tܮng trng cho THN v ngܩi chn tru tܮng trng cho TM. Mc ch ca thin nh l lm cho Thn, Tm ha hp v an tnh. Mܩi bc ha "chn tru" lit k theo th t sau y:

1.-V Mc: giai on u cha c s chn dn, thn con tru mu en chy rong khp ni, rt hung hng. y l giai on "v minh che lp tr tu."

2.-S iu: bܧc u, tru ܮc ch ng Nj iu khin, bc tranh m t con tru b x dy vo mi, mm tru chuyn sang mu trng, ni bt u bt khu nghip, nhng vn hung hng tm cch chy thot. ni lc mi tp luyn th cn gp nhiu tr lc, Tm cha khc ch ܮc thn, tr cha iu khin ܮc thn xc mt cch d dng.

3.-Th Ch: giai on ny, tru chu s ch ng ca ngܩi chn. Tranh v u tru ha trng, tܮng trng s gic ng ca tr, tuy vy vn phi cn nm dy. ni Tm chi phi ܮc Thn nhng phi lun lun canh chng.

4.-Hi Th: giai on "quay u," tranh v cnh tru b buc vo gc cy, mu trng lan t u xung hai chn trܧc, ni s gic ng ang tng dn. Tru tng i thun, v cn bn, thn tm khng cn chao o, vng Ƕng nhiu.

5.-Thun Phc: giai on ny khng cn buc tru na, khng cn phi dn dt nh trܧc, ngܩi u tru , tuy vy vn cn phi cm roi. Tranh v mnh tru ha trng gi na.

6.-V Ngi: giai on tru v ngܩi chn khng cn canh chng nhau na. Tranh v tru nm yn, ton thn ha trng gn ht, ch cn phn mng l en. ch cn phn sinh dc cha ch ng ܮc.

7.-Nhm Vn hay Nhim vn: tranh v tru ha trng ton thn, ng ph ܮc mn v minh en ti, Tm, Thn c s ng iu, khng cn phn bit ni tm, ngoi cnh na.

8.-Tng Vong: sau giai on "nhm vn," ngܩi chn v tru tr thnh mt, cho nn chng cn vn NJ g ǥt ra na v nh th l c hai cng bin mt. Giai on ny thn tm hp nht khng cn phn bit ci no, nn c hai NJu mt. Ngܩi v tru cng ngao du an lc...

9.-c Chiu: giai on tru khng cn ljn ngܩi chn na, khng cn l "tru" na, tm thn gic ng v hp nht. y l giai on ch cn Tm ta sng vi chn th.

10.-Song Dn: giai on khng cn c tm cnh na, ch cn mt vng trn trng khng: khng tru, khng ngܩi, khng c bt c ci g...

TRU TRONG NG Y DC

Trong sch thuc ng Y, c nhiu tn thuc c ch "Ngu" hay ch "Su." Chng hn:

-Ngu Tt, Nam dܮc gi l C Xܧc, c tc dng lm mnh gn ct, cha bi lit, nhc mi, iu huyt, b dng tinh, tr st rt kinh nin.

-Khin Ngu t hay Hc su, Nam dܮc gi ht Bm bm tc dng: li tiu, thng quan, st trng, tr b, long ǩm, cha suyn, tr to bn, cha thy thng.

-Thin Ngu l con xn tc, xc kh ca n dng tr thp kinh ni tr con, tr phong ngܮc, ht m nht, mn inh.

-Oa Ngu l con Sn, cha chng phong t mo lch ming, kinh phong co qup, b sng v rt cn.

-Mc Ngu l hoa Ngu, c tc dng tr tiu, an thn.

-Ngu Bng t, cn c ba tn khc: Hc phong t, i lc t, Th min t, l mt loi qu chn kh (Fructus Arctii) cha cm st do phong nhit, c hng sng au, au lng...

-Ngu hong tc l si (sn) trong mt tru (Calculus Bovis) cha st cao m sng, in cung, l ming, tr em kinh phong...

-Ngu gic tc sng tru, mi ung tr nhit Ƕc, cha thng hn, phong m.

-Ngu gic tai tc n sng tru, c kh nng cha trܩng phong ǧi h, kit l.

-Thy Ngu nhc tc tht tru, c tc dng: ha t, ch thn, b gn ct, cha thy thng.

-Hong Ngu nhc tc tht b, lm m t, tng kh, mnh chn v lng.

-Tru c tc cy xp, cy vy c (Ficus pumila) dng qu kh hay ti, tc dng kch thch tiu ha, cha c th suy nhܮc, di tinh, lit dng, ph n t sa.

-C lܫi Tru, ting Hn l T Mc ng (c ln bn), c tc dng: b h, ch kh. Khng nn n nhiu v c th b Ƕng kh gan.

TRU TRONG VN HA VIT NAM

L mt nܧc nng nghip, ngܩi Vit cn c sc ko Nj cy ba v chuyn ch vt dng. Tru ܮc thun ha v tr nn mt thnh vin ca gia nh nng dn. Trong vn ha dn tc Vit, tru xut hin rt m nt. c kh nhiu tranh v, iu khc, hnh tܮng ni v tru ܮc dng Nj trang tr trong nh v nhiu ni khc nh nh, cha... Cha Pht Tch (ǩi nh L) c con tru bng ng chung vi by th. Sch "Tang Thng Ngu Lc" c ghi rng:"...Nhng hnh tܮng tru nm thnh hng di trn nhng i sen cng vi tܮng nga, voi, s t, t gic..." Hnh tܮng tru trong tranh, trong cc bc chm ni NJu m t s bnh an, thanh thn ca ng rung, qu hng. Tranh ng qu Vit Nam thܩng c hnh tܮng tru... Dn gian truyn tng nhiu cu chuyn v tru rt l th, chng hn chuyn "Con tru vng h Ty," chuyn "V quan b y"...

Chuyn k rng: Dܧi triu nh L, ti Kinh i La c mt v s, php thut rt cao cܩng, tn l Nguyn Minh Khng. Minh Khng cng l mt danh y. Tn hiu ca ng l Khng L. Mt hm Nguyn Minh Khng bin thnh mt v ha thܮng, ri sang Trung Quc. Ti y, Khng L cha bnh, cu ܮc cng cha Ƕc nht ca vua nh Tng. Vua Tng mun NJn n. ng bn xin vua ban cho mt t vng Nj v c mt qu chung ln. ng mang theo mt hic y nh, lc yt kin vua Tng, ng trnh y ln, tu vua ch xin mt s vng ǿng y ti ny Nj c mt ci chung cng Pht. Thy ci dy nh b, vua chp thun cho, sai quan gi kho a vo kho ly vng. Va vo ca kho, Khng L thy mt con tru dc bng vng, to ln hn con tru tht, ng hin ngang nh ang canh gi kho tng. chnh gia kho l ni cha mt loi kim qu him l ng en "m ca vng." S Khng L dng php thut m ti, thu gn qu na s ng en trong kho. Vin quan Gim kh hong ht, lnh i Khng L tr li. Khng L nhc li li ha ca vua l cho ly bt c loi no, ch y ci ti nh ny thi. Vin quan lp tc tu ln vua, vua ni gin ra lnh bt chm. Nh c thn thng, Khng L nghe ܮc quyt nh ca vua Tng, vi vng tu thot khi kho. Quan qun ui theo, ljn b sng, Khng L nhy xung Nj qua sng, nhng v ti kim loi nng qu lm chm lm. Minh Khng lin ng chic nn "tu l" ln mt nܧc lm thuyn Nj sang sng. Thy hin tܮng k l, qun Tng khng dm Dui theo na.

V ljn nܧc Nam, ngܩi ta dng s ng en do ng ly ܮc, c mt qu chung ln hnh hoa sen h n, ting chung thanh v vang xa... n ngy khnh thnh chung, s Khng L ly chy nh ting u tin. Ting chung ngn xa, vang Ƕng ljn c ngn dm... Con tru vng trong kho nh Tng, nghe ting chung ng en, nh ting m gi, nn phng chy v phng Nam. Thy con tru bng vng chy ljn, nh s vi ngng ting chung v s vng Trung Quc cng s chy sang ht, s gy nn him khch gia hai nܧc... S Khng L bn ln ci chung xung h Ty, con tru cng va chy ljn v nhy lun xung h bin mt cng vi chung... S Khng L phn rng:"H nh no mt chng mt v, sinh h ܮc mܩi con trai th ܮc chung ny v con kim ngu ."

CHUYN V QUAN B Y

Ngy xa vo thi mi to thin lp a, dܧi t loi ngܩi cha c la go Nj n. Ngc Hong Thܮng lin c mt chc quan Thin triu xung gip trn gian mt s ht ging l ht la v ht c. Ngc Hong ni cho v thin s bit r ǥc im ca hai loi ging khc nhau ny: ging la c ǥc tnh mc rt chm, nhng l thc n chnh ca ngܩi, phi gieo xung trܧc, cn ging c th mc rt nhanh, sng rt dai v d dng, cng dng ca c l Nj ph mt t cho xanh ti, gi s m ܧt, s vi xung sau... V quan vng d lnh s mng bay xung trn gian. Trn ܩng i thy cnh l v vui nn tha h rong rui... khi sc nh vic gieo ging, ng ly nhm ht c vi xung t trܧc, tc th c mc ngay v nhanh chng ph mt t, thin s kinh hong, vi ly ging la ra gieo xung nhng ch t c cha lan ti... nhng v la mc chm nn b c ln rt nhiu...Trn tri Ngc Hong theo di, bit s vic chng may cho loi ngܩi. Khi v quan ny tr v, Ngc Hong x pht, y xung trn gian lp cng chuc ti. Nhim v ca v quan b y ny l: mt mt phi gip loi ngܩi cy t trng la, mt mt phi tiu th bt loi c... do vy, v quan Thin triu l ng ny phi ha thnh con tru, ngy ngy lm vic nhc nhn, cn c, nhn ni... m ch ܮc n c thi. Ci u tru vi hai ci sng cong v p l k nim ci m ca mt thi lm quan trn tri.

Ca dao, tc ng v tru cng rt phong ph.

c nhng bi th, bi ca dao v tru ܮc ph thnh nhc.

Trong vn chng do cc v c hc sng tc, c cun "Lc Sc Tranh Cng." y l mt truyn ng ngn, lm theo th th song tht lc bt, gm 570 cu, mܮn su con vt nui trong nh Nj ni ljn s tranh chp, k cng v dm pha ln nhau trong x hi loi ngܩi. Tru, ch, nga, d, g v heo tiu biu cho su loi ngܩi.

Truyn ܮc bt u bng nhng li tm s, trn tnh ca tru:

"Tru mi nhc tru lin nn n:

Mt mnh tru ghe ni gian nan!...

V tiu thuyt hin i th c cun "Con Tru" ca tc gi Trn Tiu thuc lp cc nh vn tin chin. Mt tc phm khc ni nhiu ljn tru v sinh hot nng thn Vit Nam l cun "Cu B Nh Qu" ca T Ngc. Nhin chung c th ni Tru tr thnh mt th ti trong vn chng ngh thut dn tc Vit.

TRU TRONG NGN NG VIT

Trong ngn ng thܩng ngy hnh tܮng TRU xut hin kh nhiu. Sau u l mt s t ng lin quan ljn hnh tܮng tru:

-u tru mt nga: ch s th bo, hung hn. C l y l mt thnh kin c phn oan cho tru v nga. V s thc tru, nga khng lm iu g hi ngܩi mt cch v c, tru nga thܩng gip ch hn l tc hi. Th th do u khi mng m ai li dng ch "u tru mt nga? Theo ti s hiu lm ny c l bt ngun t hai chc quan m tru v nga m nhim dܧi m Ph, gip cho Dim Vng trong vic canh gi v dn Ƕ ti phm vo cc tng a ngc. "Ngu u" v "M Din" l hai v quan ܮc Dim Vng chn v bn cht ca tru tht th, chn cht, bn cht ca nga l chnh trc (thng nh rut nga) c hai v ny NJu kh b lung lc bi vt cht, tin ti, khng th mua chuc ܮc. Ngu u, M Din l hai v quan cng minh ti in Dim Vng. Trong lc sc ch c tru v nga l ܮc lm quan to.

-Thn tru nga: ch s hi sinh Nj phc v. Truyn Kiu c cu:"Lm thn tru nga NJn b trc mai." Thnh ng "lm tru lm nga" ch s vt v nhc nhn phi chu ǿng.

- tru: l ting dng Nj mit th mt ngܩi no vi hm h l ngܩi th l cc cn...

-Tru chm ung nܧc c: ni k ljn sau b thit thi v quyn li.

-Lc ܩng theo ui ch, lc ng nm ui tru: ni tru c tr nh tt i vi ch .

-Con tru l u c nghip: nhn mnh vai tr quan trng ca tru trong s nghip ca nh nng.

-Hoa nhi cm bi ct tru: ch mt cuc hn nhn chnh lch v tr tu, y s thp km thuc v n ng (cu sau l: "Ngܩi khn vi ngܩi ngu bc mnh!").

-Tru buc (hay tru ct) ght tru n: ni k khng ܮc n ght k ang c n. y l con ngܩi mܮn tru Nj ni nhau, ch s thc khng bit loi tru c thi ganh t ny hay khng?

Ngoi ra cn mt s ting chuyn mn lin quan ljn tru cng ܮc dng cho ngܩi, chng hn thnh ng "b x mi" tc l b chi phi, b khng ch Nj sai khin, b d d... " tru" l mang thai nhiu ngy hn chn thng mܩi ngy.

Cu ni "Gi mܩi by b gy sng tru, trai mܩi by m thu ct nh" li ch th mt loi sc mnh khc lin quan ljn tui dy th ca nam n.

Chuyn tru chc chn cn rt nhiu, bi ny ch xin hu Ƕc gi mt vi mc mua vui u nm mi.

| Issue 602 | VIET Magazine Home Page | Online Subscription |